Autisme
Autisme is een ontwikkelingsstoornis waarbij zich problemen voordoen met sociale interactie en communicatie. Het wordt ook wel een autismespectrumstoornis genoemd. Autismespectrumstoornissen komen voor bij 1 op de 100 tot 150 mensen, dus bij bijna 1 procent van de bevolking.
Symptomen Autisme
Iemand met autisme kan, afhankelijk van de leeftijd, problemen hebben met het leggen en onderhouden van contacten, sociaal inzicht, communicatie, zoals spraak, het gebruik en interpreteren van gebaren en gezichtsuitdrukkingen en onverwachte situaties. In dat laatste geval zie je vaak dat er een sterke hang is naar vaste patronen en interesses.
Zijn er ook andere problemen?
Daarnaast spelen er vaak ook andere problemen, zoals bijvoorbeeld een algehele ontwikkelingsachterstand, verlies van verworven vaardigheden, slaapproblemen, eet- en/of drinkproblemen, onrustig of druk gedrag, stemmingsproblemen, epilepsie, leerproblemen en plannings- en organisatieproblemen.
Wat gaat er goed?
Bij iemand met autisme gaan ook veel dingen goed. Denk aan de volgende eigenschappen:
- bijzonder gevoel voor humor
- oog voor detail
- goed in computeren of puzzelen
- goed geheugen
Soorten autisme
In de DSM-IV werd er onderscheid gemaakt tussen verschillende subtypen van Autisme. In de DSM-V is dit onderscheid verdwenen en spreekt men alleen nog over Autismespectrumstoornissen. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt in de ernst van de stoornis, bestaande uit:
- Niveau 1: ondersteuning nodig
- Niveau 2: Substantiële ondersteuning nodig
- Niveau 3: Zeer substantiële ondersteuning nodig
Dus de volgende subtypes zijn met de komst van de DSM-V komen te vervallen: kernautisme, syndroom van Asperger, PDD-Nos en syndroom van Rett.
Autisme en het UMC Utrecht
Onze zorg
Ons team biedt hoogwaardige zorg aan patiënten met een ontwikkelingsstoornis, zoals autisme, en de ouders of naasten. Met psychiatrisch onderzoek bekijken we of er sprake is van een autisme. Soms is er aanvullend onderzoek nodig.
Voor patiënten tot 18 jaar hebben we poliklinische en (dag)klinische diagnostiek- en behandelmethoden. Patiënten van 18 jaar of ouder, en hun naasten, bieden we alleen diagnostiek.
Ons team bestaat uit professionals uit verschillende disciplines:
- kinder- en jeugdpsychiater
- psycholoog
- systeembegeleider
- vaktherapeut
- verpleegkundigen
- verpleegkundig specialist
Oorzaken Autisme
De hersenen van patiënten met autisme verwerken informatie op een andere manier. Hierdoor hebben ze moeite met veranderingen in denken en gedrag.
Over de oorzaak van autisme weten we nog weinig. Wel is bekend dat het veroorzaakt kan worden door allerlei verschillende factoren. Er zijn bijvoorbeeld ziekten waar autisme veel bij voorkomt, zoals bepaalde neurologische ziekten. Ook kunnen infectieziekten die de moeder doormaakt tijdens de zwangerschap, een rol spelen. Het is in ieder geval duidelijk dat erfelijkheid een belangrijke rol speelt. Dat betekent dat autisme in sommige families vaker voorkomt.
Onderzoek en diagnose
Intakegesprek
Tijdens het eerste gesprek bundelen we zo veel mogelijk informatie. Dat doen we door te praten met zowel kinderen als hun ouders. Ook informatie van eerdere hulpverleners, buurtteams en van de leerkracht over hoe het op school gaat is voor ons belangrijk. We bespreken gelijk na het eerste gesprek onze indruk over de mogelijkheden en beperkingen. Soms kan gelijk advies of behandeling starten.
Aanvullend onderzoek na intake
Soms is na het eerste gesprek aanvullende informatie nodig. Wij doen verschillende onderzoeken om te ontdekken waardoor de problemen in het functioneren zijn ontstaan.
Psychologisch onderzoek
Onze psychologen doen testjes om te onderzoeken wat probleemgebieden zijn. We meten het IQ en voeren een persoonlijkheidsonderzoek uit.
Gezinsdiagnostisch onderzoek
Naast de patiënt betrekken we ook familie of andere naasten bij onze zorg. We kijken naar bijvoorbeeld gezinspatronen en zoeken samen naar mogelijke verbeteringen in de thuissituatie.
Speltherapie
Samen met de therapeut doet het kind een spel, andere onderzoekers observeren vanachter een doorkijkspiegel.
Somatisch onderzoek
Soms kan het nodig zijn om bij vermoeden op andere lichamelijke klachten of problemen aanvullend onderzoek te doen. Daarvoor werken wij samen met de kinderartsen van het WKZ.
Behandeladvies
Na afloop van de onderzoeken geeft de psychiater een behandeladvies. In het advies bespreken we de bevindingen, zoals de diagnose.
Behandeling Autisme
Behandelplan
Als er sprake is van autisme, dan komen we samen met patiënt ouders en naasten tot een passende vorm van behandeling of hulp. In een behandelplan leggen we gezamenlijk vast aan welke doelen we gaan werken en welke middelen we daarbij inzetten.
Soorten behandelingen
Soorten behandelingen die wij bieden:
- Medicatie
Medicijnen overwegen we alleen bij kinderen met autisme bij wie gedragsmatige behandelingen niet of onvoldoende werken.
- Systeembegeleiding
Niet alleen de patient komt bij ons in behandeling, wij begeleiden ook ouders en andere naasten of familieleden. Een vaste ouder-/gezinsbegeleider regelt frequente afspraken om u bij te staan met raad en daad. Alle vragen die u heeft, kunt u stellen tijdens de ouder-/gezinsbegeleiding.
- Psycho-educatie
Voor patiënten boven de 12 jaar bieden we psycho-educatie; een vorm van voorlichting om te leren wat autisme is en hoe je ermee kunt omgaan. Ook de ouders of naasten kunnen deelnemen aan psycho-educatie, in aparte sessies die op deze groep gericht zijn.
- Emotie- en gedragsregulatie training
Voor kinderen van 8 tot en met 12 jaar zijn er bijeenkomsten die gericht zijn op het aanleren van communicatieve en sociale vaardigheden. Daarnaast wordt het probleemoplossend vermogen vergroot.
- Kliniek- of dagbehandeling
Patienten onder de 18, bij wie het niet lukt om de problemen adequaat aan te pakken via een poliklinische behandeling, bieden wij een meer intensieve vorm, zoals dagbehandeling of 24-uursopname. Dit gaat altijd in overleg met patient en ouders of naasten. Voor patiënten van 18 jaar en ouder bieden we alleen poliklinische behandeling.
- Zorgprogramma Prikkelverwerking
Het zorgprogramma Prikkelverwerking is gericht op kinderen met autisme en/of epilepsie, van 7 - 12 jaar zijn en last hebben van een verstoorde prikkelverwerking. Lees meer over het zorgprogramma Prikkelverwerking
Wachttijden
Wetenschappelijk onderzoek
Kinderen met autisme en epilepsie hebben vaak problemen met het verwerken van bepaalde prikkels, zoals geluiden, beelden, geuren of aanrakingen. De invloed van verstoorde prikkelverwerking op gedrags- en leerproblemen, en de mogelijkheden om behandelingen te verbeteren, onderzoeken we binnen het Zorgprogramma Prikkelverwerking. We bekijken daarbij ook wat er in hersenen gebeurt van kinderen die geen verstoorde prikkelverwerking hebben.
- BAMBI: In de BAMBI-studie onderzoeken wij de effectiviteit van het medicijn bumetanide op de prikkelverwerking bij kinderen met autisme. Hiervoor krijgen deelnemers 3 maanden lang bumetanide of een niet-werkzaam studiemedicijn.
- BASCET: In de BASCET-studie onderzoeken we de toepasbaarheid van het medicijn bumetanide in een grote groep kinderen met autisme, epilepsie en ADHD. We onderzoeken of bumetanide werkzaam is tegen prikkelverwerkings- en gedragsproblemen bij deze kinderen door vergelijking met een niet-werkzaam studiemedicijn (placebo).
NICHE-Onderzoek
Veel onderzoek doen we onder meer binnen ons speciale NICHE-lab (Neuro Imaging in Childhood). Dit zijn bijvoorbeeld:
- Onderzoek naar ADHD
- Onderzoek naar autisme
- Onderzoek naar hersenontwikkeling
- Onderzoek naar psychose
Ga naar de website van het Niche-lab
Meer informatie
Voor autisme bestaan verschillende ouder- en patiëntenverenigingen. De bekendste verenigingen zijn:
- Oudervereniging Balans: de landelijke vereniging voor ouders van kinderen met een leer- en/of gedragsstoornis, zoals adhd, dyslexie, Asperger en pdd-nos.
- Nederlandse vereniging voor Autisme: de vereniging die zich inzet voor de belangen van mensen met autisme en hun naasten in alle levensfasen en op alle levensterreinen.
- Stichting MEE: ondersteunt mensen met een beperking. U kunt bij MEE terecht met uw vragen over bijvoorbeeld opvoeding, wonen, en geldzaken.
- De website van Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie (KJP) biedt veel informatie over autisme.
- Het Landelijk Expertise Centrum Jonge Kind biedt informatie voor zowel professionals als ouders: autismejongekind.nl.
Wij maken deel uit van de Academische Werkplaats Autisme 'Reach-Aut', opgericht om kennis te bundelen en te delen.
Patiëntfolders
Folder behandeling
Folder autisme in het onderwijs
Hebt u vragen?
Hebt u vragen, of wilt u een afspraak maken? Neem dan contact op met het Advies en Aanmeldteam psychiatrie.
Het Advies en Aanmeldteam is bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur