Cerebrale parese
Cerebrale parese (CP) is een houding- en bewegingsstoornis die veroorzaakt wordt door een beschadiging van de hersenen. Die beschadiging ontstaat voor of tijdens de geboorte of in het eerste levensjaar. Bij mensen met CP functioneert een deel van de hersenen niet of anders. Het kan invloed hebben op de manier waarop mensen bewegen, communiceren, kijken, eten en leren. Bij ongeveer 1 op de 400 baby’s in Nederland is er sprake van CP. Daarmee is het de meest voorkomende oorzaak van (motorische) beperkingen bij kinderen.
Symptomen uitklapper, klik om te openen
De hersenschade zorgen voor problemen in het bewegen. Niet alleen van armen en benen, maar ook mondmotoriek kan een probleem zijn waardoor spraak kan achterblijven. Daarnaast kan ook de verwerking van informatie trager verlopen. De problemen en de ernst ervan kunnen enorm verschillen tussen kinderen.
Op basis van motorische problemen worden verschillende soorten CP onderscheiden:
- Spastisch, dan voelen de spieren stijf en strak. Ongeveer 85% van de kinderen heeft deze vorm.
- Dyskinetisch, dan bewegen de spieren onwillekeurig. Ongeveer 10% van de kinderen heeft deze vorm.
- Atactisch, dan maakt de persoon schokkerige bewegingen. Ongeveer 5% van de kinderen heeft deze vorm.
Daarnaast wordt vaak een indeling gemaakt op basis van de zijde(n) van het lichaam waar de beperking zit; unilateraal betekent dat iemand aan één zijde beperkt is en bij bilateraal zijn beide zijden van het lichaam aangedaan.
Op basis de spontane bewegingen kunnen kinderen met CP al op jonge leeftijd worden ingedeeld in een categorie. Ook wordt er gekeken naar de bewegingen en de motoriek gerelateerd aan hun leeftijd, zoals omrollen, zitten, kruipen en staan. Deze indeling gebeurt volgens het Grof Motorisch Functionerings Classificatie Systeem (GMFCS). Het GMFCS heeft 5 niveaus, van 1 (minst aangetast) tot 5 (meest aangetast).
Oorzaken uitklapper, klik om te openen
CP is een complexe aandoening met motorische, en vaak ook cognitieve problemen. Maar de hersenbeschadiging kan ook gevolgen hebben voor de spraak, gezichtsvermogen en gedrag. De aandoening heeft daardoor invloed op de ontwikkeling van het kind, het dagelijks functioneren en participatie in het maatschappelijk leven.
Er is tussen kinderen met CP een grote variatie in ernst van de beperkingen; van zelfstandig lopend tot afhankelijk van elektrische rolstoel, en van volledig zelfstandig participerend in de maatschappij, tot volledig verzorgd in bijvoorbeeld een woonvoorziening vanwege ernstig meervoudige beperkingen
CP kan meerdere oorzaken hebben. Er is altijd sprake van een beschadiging van de hersenen voor, tijdens, of kort na de geboorte.
- Voor de geboorte kan er sprake zijn van een vroege beschadiging tijdens de zwangerschap door een aanlegstoornis. Die kan veroorzaakt worden door een erfelijke aandoening, een infectie of intoxicaties van de moeder.
- Bij vroeggeboorte is er een groot risico door een hogere kans op het ontwikkelen van infecties, hersenbloedingen en op zuurstofgebrek in de hersenen.
- Rond de laatste weken van de zwangerschap kan er schade ontstaan door acuut zuurstoftekort door bijvoorbeeld een loslating van de placenta, scheuring van de baarmoeder of een knoop in de navelstreng.
- In het eerste levensjaar kan schade ontstaan door meerdere oorzaken, zoals infecties, trauma, een infarct of bloeding.
Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen
CP is geen ziekte, maar een aandoening. Dat wil zeggen dat je er niet van kunt genezen. Dat er mogelijk sprake is van CP kan binnen de eerste twee levensjaren vastgesteld worden. Meestal stelt de kinderneuroloog of neonatoloog de diagnose, soms samen met de kinderrevalidatieartsen. Om de diagnose vast te stellen kijkt de specialist naar:
- uiterlijke kenmerken van het kind, zoals de motoriek en de spierspanning.
- de voorgeschiedenis, zoals zwangerschap en de geboorte.
- afbeeldingen die van de hersenen worden gemaakt met echografie, een CT-scan of een MRI-scan.
- de intelligentie van een kind om een eventuele achterstand in de verstandelijke ontwikkeling te beoordelen.
Behandeling uitklapper, klik om te openen
We willen mensen met CP helpen om de gevolgen van de aandoening zo te behandelen dat ze ondanks hun beperkingen zo goed mogelijk kunnen functioneren.
Afhankelijk van de individuele problemen en doelen bekijken we welke behandeling of therapie het beste is. Voorbeelden hiervan zijn:
- Spasticiteitsbehandeling
- Spalken en schoenen
- Therapie
Vooruitzichten
De levensverwachting van mensen met een milde CP (GMFCS I,2 en 3) is normaal. Wanneer er sprake is van een ernstige CP (met een ernstige motorische beperking en een verhoogd risico op luchtweginfecties of ernstige epilepsie) is de levensverwachting korter.
In de eerste levensjaren is het over het algemeen nog niet duidelijk hoe een kind met CP zich uiteindelijk gaat ontwikkelen. Een kind kan zich langzamer of anders ontwikkelen als het gaat om bewegen, spreken, sociale ontwikkeling en gedrag. Specifieke vooruitzichten zijn sterk afhankelijk van de ernst en type van CP en zijn dus voor ieder kind verschillend.
Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen
In het UMC Utrecht en het Wilhelmina Kinderziekenhuis richten we ons in zorg en onderzoek op jonge kinderen. We willen de kinderen en hun ouders helpen bij het omgaan met CP. Met de juiste hulp door revalidatie kunnen zij geholpen worden in het dagelijks leven en in de verdere ontwikkeling.
In het UMC Utrecht is expertise op verschillende gebieden die met CP te maken hebben. Zo is er speciale zorg voor kinderen die pas geboren zijn op de speciale intensive care (NICU). Maar ook op het gebied van arm/handfunctie en de behandeling van spasticiteit is specialistische zorg. Tevens wordt er veel onderzoek gedaan om de kans op CP te voorkomen of te verminderen door het doen van onderzoek.
De dagelijkse zorg is nauw gerelateerd aan het onderzoek dat gedaan wordt naar CP. Dit gebeurt binnen het UMC Utrecht Hersencentrum samen met het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht. Binnen het onderzoek is er specifieke aandacht voor fysieke gezondheid, slaap en voeding, cognitie en ondersteuning van de familie. Al het onderzoek wordt mutidisciplinair gedaan in nauwe samenwerking met de ouders en kinderen.
Wetenschappelijk onderzoek
Er zijn diverse onderzoeken bij baby's die een hoog risico hebben op het ontwikkelen van CP. Deze onderzoeken starten direct na de geboorte en zijn gericht op het beperken van de hersenschade of zelfs het herstellen. Bekijk de studies voor meer informatie:
- Dinosaur
- Passion
- Albino
Het onderzoek van de kinderrevalidatie gebeurt vanuit het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht. Het doel is om de ontwikkeling van zelfstandigheid van kinderen met CP te optimaliseren. Daarbij richten we ons voornamelijk op fysieke gezondheid (bewegen, slaap en voeding), het ondersteunen van het gezin en cognitie.
Het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht (KCRU) is het onderzoeks- en innovatiecentrum van UMC Utrecht Hersencentrum en De Hoogstraat Revalidatie. Het KCRU draagt met wetenschappelijk onderzoek, innovatie- en implementatie projecten bij aan de verbetering van de behandeling in de revalidatie.
Meer weten uitklapper, klik om te openen
Wat hoort er bij dit ziektebeeld
- Polikliniek Polikliniek Ontwikkeling in Perspectief
- Verpleegafdeling Ontwikkeling in Perspectief (verpleegafdeling)
- Verpleegafdeling Neonatologie
- Specialisme Neurologie
- Specialisme Revalidatiegeneeskunde