Afwijkingen van de speekselklieren

In en rond de mondholte bevinden zich zes grote speekselklieren en talloze kleine klieren die gezamenlijk het speeksel produceren dat de mondholte bevochtigt. Door het speeksel wordt het voedsel makkelijker door te slikken en het eerste deel van de spijsvertering begint al in de mond. Daarnaast beschermt het speeksel het weefsel in de mond tegen beschadiging en infecties. Tevens beschermt het de tanden en kiezen tegen cariës.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Speekselkliertumoren of -gezwellen

Er komen goedaardige en kwaadaardige tumoren van de speekselklieren voor. Deze worden meestal ontdekt als een niet pijnlijke zwelling voor het oor of onder de onderkaak. Bij ontstekingen kan de zwelling wel pijnlijk zijn en reageert aanvankelijk nog op antibiotica. Als de ontstekingen vaker voorkomen, dan kan het nodig zijn om de speekselklier te verwijderen. Soms is de oorzaak een speekselsteentje die de afvloed van het speeksel bij het eten kan verhinderen, waardoor de speekselklier tijdens of voor het eten dikker en pijnlijk wordt. De oorzaak van het ontstaan van een tumor in de speekselklier is niet bekend. Vaak wordt de diagnose gesteld na een scan of een echo-onderzoek, waarbij een klein stukje weefsel of cellen van de tumor aangeprikt wordt. Hiermee kan meestal de diagnose gesteld worden.

Aan beide kanten van het gezicht bevindt zich voor en onder het oor een speekselklier: de oorspeekselklier. In het Latijn heet de oorspeekselklier 'glandula parotis'. Ook onder de onderkaak bevindt zich aan beide zijden een speekselklier, die de 'glandula submandibularis' wordt genoemd. 

Behandeling

Het verwijderen van de oorspeekselklier heet een parotidectomie. Er wordt een S- of Y-vormige snede gemaakt voor en onder het oor. Dit litteken is bijna altijd weinig zichtbaar. De aangezichtszenuw, die de spieren in het gezicht beweegt, loopt door het te opereren gebied. Deze zenuw wordt eerst opgezocht. Dit wordt gedaan om het risico van beschadiging van de aangezichtszenuw te voorkomen. Daarna wordt de speekselklier verwijderd en de wond gehecht. De onderkaakspeekselklier wordt via een snede in de hals verwijderd. De twee zenuwen die in de buurt van de speekselklier liggen, worden voorzichtig benaderd. Het gaat om de gevoelszenuw naar de tong en de bewegingszenuw naar de mondhoek. Het weefsel dat is weggehaald wordt opgestuurd naar het laboratorium. In het laboratorium wordt nagekeken of het weefsel ontstoken is, goedaardig of kwaadaardig is en of de afwijking geheel verwijderd is.

Sjögren syndroom

Het Sjögren syndroom wordt doorgaans ontdekt door klachten van droge ogen en een droge mond. Ook vermoeidheid speelt vaak een rol. De klachten worden veroorzaakt door een verminderde functie van de speekselklieren en traanklieren.

Sjögren syndroom is een chronische auto-immuun ziekte, waarbij het afweersysteem zich tegen lichaamseigen weefsel richt. Bij Sjögren zijn de speekselklieren en traanklieren chronisch ontstoken. Hierdoor ervaart de patiënt droge ogen en droge slijmvliezen, met name in de mond. Vermoeidheid en gewrichtsklachten kunnen bijkomende verschijnselen zijn. De exacte oorzaak is niet bekend, wel komt het vaker voor bij vrouwen. Om de diagnose Sjögren te stellen kan de kaakchirurg in lokale verdoving een biopt (weefselstukje) nemen uit de binnenzijde van de onderlip of uit de oorspeekselklier. Dit gebeurt vaak op verzoek van de huisarts of reumatoloog.

Behandeling

De behandeling van Sjögren richt zich voornamelijk op het verminderen van de klachten, bijvoorbeeld door het gebruik van oogdruppels en het regelmatig bevochtigen van het mondslijmvlies. Afhankelijk van uw klachten zal uw specialist een passende behandeling voorstellen.

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie en bijzondere tandheelkunde

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.15 - 11.30 uur en van 12.15 - 16.30 uur

Maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur.