Myeloproliferatieve neoplasmata: wat is het, oorzaken, symptomen en meer
Wat zijn myeloproliferatieve neoplasmata of anders gezegd MPN? Hoe ontstaan deze ziekten en wat zijn symptomen? Lees alles over deze hematologische ziektebeelden en wanneer het belangrijk is om naar een arts te gaan.
Wat is myeloproliferatieve neoplasmata? uitklapper, klik om te openen
Myeloproliferatieve neoplasmata (MPN) zijn zeldzame vormen van hematologische kanker. MPN ontstaan door woekeringen in het beenmerg. Deze woekeringen kunnen ervoor zorgen dat er in uw lichaam te veel rode bloedcellen, bloedplaatjes of witte bloedcellen ontstaan. Myeloproliferatieve neoplasmata is daarom een verzamelnaam voor verschillende ziektebeelden.
Welke ziekten vallen onder myeloproliferatieve neoplasmata? uitklapper, klik om te openen
Onder myeloproliferatieve neoplasmata of MPN vallen de volgende ziektebeelden:
- Polycythemia Vera (PV)
- Essentiele trombocytose (ET)
- Chronische Myeloide Leukemie (CML)
- Myelofibrose (MF)
Polycythemia Vera (PV)
Heeft de arts vooral te veel rode bloedcellen gevonden? Dan heeft u te maken met het ziektebeeld polycythemia vera of PV. Vaak zijn er bij PV ook meer witte bloedcellen en bloedplaatjes.
Essentiele trombocytose (ET)
Als de arts vooral te veel bloedplaatjes vindt, gaat het om essentiële trombocytose of ET.
Chronische Myeloide Leukemie (CML)
Een sterke toename van witte bloedcellen leidt meestal tot de diagnose chronische myeloide leukemie of CML. Ook de milt groeit bij dit ziektebeeld.
Myelofibrose (MF)
Tot slot is er het ziektebeeld mylofibrose of MF. Hierbij is er een toename van witte bloedcellen in het bloed. Ook ontstaat bindweefselvorming in het beenmerg. Hierdoor is er littekenvorming (fibrose) in het beenmerg te zien.
Bekijk video over myeloproliferatieve neoplasmata
Symptomen van myeloproliferatieve neoplasmata uitklapper, klik om te openen
Veel mensen met myeloproliferatieve neoplasmata hebben helemaal geen klachten of symptomen. De ziekte wordt dan pas ontdekt wanneer iemand een algemeen bloedonderzoek laat doen.
Soms zijn er wel (vrij algemene) klachten, zoals moeheid, gewichtsverlies, jeuk of pijn in de bovenbuik.
Klachten bij MPN
- Bij PV en ET kan een trombose een symptoom zijn.
- Bij CML kan vermoeidheid een symptoom zijn. Ook hebben sommige mensen een snel vol gevoel in de buik of buikklachten door de grote milt.
- Bij MF is vermoeidheid het belangrijkste symptoom. Ook zijn er mogelijke klachten van nachtzweten, koorts, jeuk, botpijn en een snel vol gevoel in de buik of buikklachten door de grote milt.
Oorzaken en risicofactoren van myeloproliferatieve neoplasmata uitklapper, klik om te openen
Hoe myeloproliferatieve neoplasmata ontstaan weten we nog niet zo goed. Daarom is het lastig om risicofactoren aan te wijzen. Toch zijn er aanwijzingen dat leefstijlfactoren als roken en overgewicht (obesitas) het risico op MPNs misschien kunnen vergroten.
Kun je myeloproliferatieve neoplasmata voorkomen? uitklapper, klik om te openen
We weten nog niet goed hoe myeloproliferatieve neoplasmata ontstaan. Daarom kunnen we ook lastig zeggen hoe je MPNs kunt voorkomen. Toch zijn er aanwijzingen dat een gezonde leefstijl helpt bij het voorkomen van verschillende vormen van kanker, waaronder MPNs. Stoppen met roken en een gezond gewicht zijn de belangrijkste leefstijlfactoren die u kunt beïnvloeden.
Soorten myeloproliferatieve neoplasmata uitklapper, klik om te openen
Er zijn verschillende soorten myeloproliferatieve neoplasmata:
- Polycythemia Vera (PV)
- Essentiele trombocytose (ET)
- Chronische Myeloide Leukemie (CML)
- Myelofibrose (MF)
Uitzaaiingen van myeloproliferatieve neoplasmata uitklapper, klik om te openen
Bij kanker denken veel mensen aan tumoren en uitzaaiingen. Zoals bijvoorbeeld uitzaaiingen bij prostaatkanker. Dat is anders bij myeloproliferatieve neoplasmata. MPN ontstaat niet op 1 plek in het lichaam in de vorm van een tumor, maar in het beenmerg door een woekering van teveel nieuwe bloedcellen. Uitzaaiingen bestaan daarom niet bij MPN.
MPN bij mannen en vrouwen uitklapper, klik om te openen
ET komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. PV en MF komen iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Myeloproliferatieve neoplasmata in cijfers uitklapper, klik om te openen
- Naar schatting hebben 200 per 1.000.000 mensen een MPN.
- Een huisarts ziet in een 30-jarige loopbaan gemiddeld 1 of 2 MPN-patiënten in zijn of haar praktijk.
- ET komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. PV en MF komen iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
- Bij ET en PV is de gemiddelde leeftijd bij diagnose 55-60 jaar.
- De gemiddelde leeftijd bij diagnose van MF is 65-70 jaar.
- Ongeveer 20 procent van de ET- en PV-patiënten en 10 procent van de MF-patiënten is jonger dan 40 jaar.
Onderzoek MPN uitklapper, klik om te openen
Wanneer u klachten heeft, die wijzen op myeloproliferatieve neoplasmata, kan de arts onderzoek doen. Zo kunnen we uitsluiten dat u MPN heeft of kan de diagnose myeloproliferatieve neoplasmata gesteld worden.
Gevolgen van MPN uitklapper, klik om te openen
MPN kan gevolgen hebben op uw dagelijks leven. Tijdens de behandeling, maar ook erna. Dit is voor iedereen anders. Het hangt af van de vorm van myeloproliferatieve neoplasmata u heeft, maar ook van welke behandeling of combinatie van behandelingen u krijgt. Bij een MPN hoort medicatie, die u vaak de rest van uw leven moet gebruiken. Dat vraagt om aanpassingen.
Zijn myeloproliferatieve neoplasmata te genezen? uitklapper, klik om te openen
MPN zijn chronische en in principe ongeneeslijke ziekten. Mensen met PV of ET hebben over het algemeen een goede levensverwachting. Bij deze patiënten richten we de behandeling dus vooral op het voorkomen van complicaties van de ziekte en het verlichten van klachten.
Voor mensen met MF is de prognose soms ongunstiger. Dit komt omdat er een hoger risico is op complicaties, die we helaas niet kunnen vermijden.
Behandelen van MPN uitklapper, klik om te openen
In het UMC Utrecht is onze behandeling van MPN’s gericht op het verlichten van symptomen en daarmee het verhogen van de kwaliteit van leven. Welke behandeling u krijgt bij MPN, verschilt voor iedereen. We vinden het belangrijk dat u als patiënt zo goed mogelijk op de hoogte bent van alle behandelopties en de voor- en nadelen die daarbij horen. Samen met uw behandelteam worden alle opties doorgenomen, zodat u samen tot een voor u passende behandeling kan komen.
Leven met en na MPN uitklapper, klik om te openen
Voor veel mensen met MPN is de diagnose Essentiële Trombocytemie (ET), Polycythemia Vera (PV) of Myelofibrose (MF) best schrikken. Ze weten nog niet wat de ziekte inhoudt en wat dit voor gevolgen kan hebben. Begrijpelijk, want het zijn zeldzame ziekten.
De MPN-stichting brengt mensen met myeloproliferatieve neoplasmata met elkaar in contact. Ook kunt u hier terecht voor uitgebreidere informatie over het leven met MPN.
Veelgestelde vragen
Wat zijn symptomen van myeloproliferatieve neoplasmata?
- Bij PV en ET kan een trombose een symptoom zijn.
- Bij CML kan vermoeidheid een symptoom zijn. Ook hebben sommige mensen een snel vol gevoel in de buik of buikklachten door de grote milt.
- Bij MF is vermoeidheid het belangrijkste symptoom. Ook zijn er mogelijke klachten van nachtzweten, koorts, jeuk, botpijn en een snel vol gevoel in de buik of buikklachten door de grote milt.
Hoe weet ik of ik myeloproliferatieve neoplasmata heb?
Veel mensen met myeloproliferatieve neoplasmata hebben helemaal geen klachten of symptomen. De ziekte wordt dan pas ontdekt wanneer iemand een algemeen bloedonderzoek laat doen.
Soms zijn er wel (vrij algemene) klachten, zoals moeheid, gewichtsverlies, jeuk of pijn in de bovenbuik.
Hoe groot is de kans op genezing bij MPN?
MPN zijn chronische en in principe ongeneeslijke ziekten. Mensen met PV of ET hebben over het algemeen een goede levensverwachting. Bij deze patiënten richten we de behandeling dus vooral op het voorkomen van complicaties van de ziekte en het verlichten van klachten.
Voor mensen met MF is de prognose soms ongunstiger. Dit komt omdat er een hoger risico is op complicaties, die we helaas niet kunnen vermijden.
Wat zijn de oorzaken van myeloproliferatieve neoplasmata?
Hoe myeloproliferatieve neoplasmata ontstaan weten we nog niet zo goed. Daarom is het lastig om risicofactoren aan te wijzen. Toch zijn er aanwijzingen dat leefstijlfactoren als roken en overgewicht (obesitas) het risico op MPNs misschien kunnen vergroten.
Hoe kan ik MPN voorkomen?
We weten nog niet goed hoe myeloproliferatieve neoplasmata ontstaan. Daarom kunnen we ook lastig zeggen hoe je MPNs kunt voorkomen. Toch zijn er aanwijzingen dat een gezonde leefstijl helpt bij het voorkomen van verschillende vormen van kanker, waaronder MPNs. Stoppen met roken en een gezond gewicht zijn de belangrijkste leefstijlfactoren die u kunt beïnvloeden.
Uw zorgverleners uitklapper, klik om te openen
Kuball, J.H.E.
Internist, Medisch Afdelingshoofd
Minnema, M.C.
Internist-hematoloog
Witte, M.A. de
Internist-hematoloog
Mous, R.
Internist-hematoloog
Rhenen, A. van
Internist-hematoloog
Jak, M.
Internist-hematoloog
Oostvogels, R.
Hematoloog
Wagen, L.E. van der
Hematoloog
Hussen-Daenen, L.G.M. van
Internist-Hematoloog
Pulles, A.E.
drs. A. Janssen
Buter, D.
Physician Assistant Hematologie
Boer, A. de
Physician Assistant Hematologie
Hennipman - Bikker, J.A.C.
Weijer, R.J. de
Verpleegkundig Specialist
Aarsman, K.M.
Oudbier, C.W.
Verschuur, M.M.
Unithoofd
Baars, F.J.A.
Coördinator Dagbehandeling Hematologie
Wetenschappelijk onderzoek MPN uitklapper, klik om te openen
Het UMC Utrecht is een academisch ziekenhuis. Dit betekent dat we veel wetenschappelijk onderzoek doen. Wij voeren ook onderzoek uit naar verschillende vormen van hematologische kanker, zoals myeloproliferatieve neoplasmata. Daarmee willen we meer inzicht krijgen in deze ziekte en zo tot de beste behandeling te komen.
Er zijn verschillende onderzoeken waar mensen met hematologische kanker in het UMC Utrecht aan kunnen meedoen. Of een bepaalde studie voor u geschikt is, kunt u samen met uw behandelaar bespreken.
Meer weten over MPN? uitklapper, klik om te openen
Wilt u meer weten over myeloproliferatieve neoplasmata? Heeft u vragen over wat het is, oorzaken, symptomen en wanneer u naar een arts moet gaan? Bespreek uw vragen met uw arts, uw vaste contactpersoon of via Mijn UMC Utrecht (uw patiëntportaal). Bent u nog geen patiënt bij ons? U kunt via uw behandelend arts een second opinion aanvragen bij één van onze artsen. Heeft u vragen over dit proces, neem dan contact op met de polikliniek hematologie.
Meer informatie
Meer informatie over myeloproliferatieve neoplasmata kunt u vinden op:
Zorgkosten
Meer over zorgkosten:
Bekijk ook
- Ziektebeeld van myeloproliferatieve neoplasmata
- Onderzoek naar myeloproliferatieve neoplasmata
- Behandeling van myeloproliferatieve neoplasmata
- Leven met en na myeloproliferatieve neoplasmata
Mijn patiënt verwijzen uitklapper, klik om te openen
- Acuut verwijzen
- Of de patiënt normaal verwijzen