Lymfomen (Non-Hodgkinlymfoom)

Non-Hodgkin Lymfomen (NHL) zijn vormen van kanker in het lymfestelsel.

Wat is een lymfoom? 

Lymfoom betekent gezwel van het lymfestelsel. Een lymfoom is een vorm van kanker. Een (Non-) Hodgkin lymfoom dus ook. Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten. Al die ziekten hebben iets met elkaar gemeen. Het normale proces van lichaamscellen die zichzelf delen en vernieuwen is verstoord. Daardoor komt er een ongeremde celdeling op gang. Op de pagina Over kanker vindt u meer informatie.  Meestal treedt kanker op in de vorm van een vast gezwel (een solide tumor). Maar niet altijd. Er kan ook kanker ontstaan in de vloeibare stoffen in het lichaam, zoals in bloed of lymfevloeistof en in weefsels die zich op diverse plekken in het lichaam bevinden, zoals lymfeklieren en beenmerg. Als kanker in de cellen van de lymfevloeistof ontstaat, spreken we van een lymfoom. 

Wat is (Non-) Hodgkin lymfoom?

Lymfomen worden onderverdeeld in twee groepen: Hodgkin Lymfoom (HL) en Non-Hodgkin Lymfoom (NHL). Het Hodgkin lymfoom is een duidelijk beschreven ziekte, ontstaan vanuit een bepaald celtype. Alle andere lymfomen (ongeveer 50 soorten) worden Non-Hodgkin lymfoom genoemd.

NHL ontstaat in het lymfestelsel. Het begint op één plek, namelijk in een bepaald soort witte bloedcel (‘lymfocyten’). Via lymfevloeistof en bloed verplaatsen deze kankercellen zich naar andere lymfeklieren.

Bij Non-Hodgkin lymfomen worden de lymfeklieren groter door ongeremde deling van de lymfocyten. Dit heeft tot gevolg dat de lymfocyten niet meer goed kunnen functioneren. Hierdoor verliest het lichaam een deel van zijn afweer tegen virussen en bacteriën, en kunnen makkelijker infecties ontstaan.

Omdat er veel verschillende soorten van deze kanker bestaan, kan de ziekte op verschillende manieren verlopen. Er zijn ook dan ook verschillende behandelingen.

Wie kan Non-Hodgkin lymfoom krijgen?

Iedereen kan Non-Hodgkin lymfoom krijgen. Per jaar krijgen ongeveer 2400 mensen in Nederland te horen dat zij NHL hebben. Het merendeel van de NHL-patiënten is ouder dan 45 jaar.

Symptomen uitklapper, klik om te openen

HL en NHL geven wel klachten, maar vaak zijn die vrij algemeen. Symptomen die kunnen optreden zijn:

• een zwelling in de hals, oksel of lies
• algemene verschijnselen als koortsaanvallen, vermoeidheid, gewichtsverlies, gebrek aan eetlust, nachtelijke zweetaanvallen
• klachten in een orgaan waarin een lymfoom ontstaat door zwelling

Als u deze klachten hebt, betekent dat niet automatisch dat u HL of NHL. Ze kunnen ook veroorzaakt worden door andere aandoeningen.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Van Hodgkin en Non-Hodgkin Lymfoom is de oorzaak niet bekend. Erfelijkheid speelt niet of nauwelijks een rol. Wel blijken de volgende groepen mensen een grotere kans te hebben om een Non-Hodgkin lymfoom te krijgen:

• mensen met aangeboren of verworven immunodeficiënties (aandoening waarbij het afweersysteem tekort schiet)
• mensen met infecties met bepaalde virussen of bacteriën
• mensen met auto-immuunaandoeningen

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Een aantal onderzoeken kan uitwijzen of u een (Non-) Hodgkin Lymfoom hebt. Vaak voeren we een combinatie van deze onderzoeken uit. Voorbeelden van onderzoeken zijn:

• Een biopsie (het wegnemen van een stukje weefsel uit een afwijkende lymfeklier om het te onderzoeken).
• Een CT-scan om organen en weefsels heel precies in beeld te krijgen.
• Een PET-scan die informatie geeft over de stofwisseling in het lichaam.
• Een beenmergpunctie (het opzuigen van een beetje beenmerg om het te onderzoeken).
• Een bloedonderzoek om andere aandoeningen uit te sluiten.

De diagnose

Als alle onderzoeken zijn afgerond, weten we of u HL of NHL hebt. En als u lymfoom hebt, in welk stadium de kanker is. De uitslagen van uw onderzoeken worden besproken in de multidisciplinaire oncologiebespreking. Multidisciplinair betekent dat er zorgverleners van verschillende specialismen bij elkaar zitten. Bij het overleg zitten een hematoloog, een radiotherapeut, een radioloog en een patholoog. In de multidisciplinaire oncologiebespreking buigen alle artsen zich samen over de voorlopige diagnose en het behandelplan.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Curatieve behandeling

Een curatieve behandeling is een behandeling die als doel heeft u te genezen.

Palliatieve behandeling

Soms is genezing van Hodgkin of Non Hodgkin niet meer mogelijk. Dat wil niet zeggen dat de behandeling dan stopt. We behandelen dan verder met een nieuw doel: zo lang mogelijk leven met een goede kwaliteit en zo weinig mogelijk nare verschijnselen. We noemen dat een palliatieve behandeling.

Afzien van behandeling

Een behandeling kan bijwerkingen met zich meebrengen. Het kost bovendien tijd en energie om naar het ziekenhuis te komen. Het is dus altijd de vraag of de voordelen opwegen tegen de nadelen. Een moeilijke afweging, want u weet van tevoren niet zeker hoe goed de behandeling zal werken. En ook niet hoeveel bijwerkingen u zult ondervinden. Uw arts zal alles met u doorspreken.

Mogelijkheden

Er zijn veel verschillende typen NHL. En er zijn veel verschillende omstandigheden, zoals het stadium van de ziekte en uw leeftijd. Daardoor zijn er ook verschillende mogelijkheden om NHL te behandelen. Uw arts bespreekt met u wat het doel van de behandeling is. Voorbeelden van behandelingen zijn:

• Bestraling (radiotherapie): de kankercellen worden kapot gemaakt met radioactieve straling.
• Chemotherapie: de kankercellen worden kapot gemaakt met medicijnen (cystostatica).
• Stamcelstransplantatie bij een zware chemokuur.

Vooruitzichten

Kans op genezing

De kans op genezing is afhankelijk van een paar factoren. De belangrijkste zijn:

• Is het een snel groeiend of een langzaam groeiend lymfoom?
• In welk stadium is de ziekte bij ontdekking (bevindt de ziekte zich in één gebied in het lichaam, in meerdere gebieden, door het gehele lichaam?)

Bij een langzaam groeiend lymfoom in een eerste beginstadium is de kans op genezing of langdurige overleving groot. Meer dan 80% kan goed behandeld worden. Vaak ontdekken we een lymfoom pas te laat: dan wordt de kans op genezing kleiner, tot 20%. Voorspellingen zijn bij NHL heel moeilijk te maken. Deze percentages zijn gemiddelden. Dat betekent dat u het niet zomaar naar uw eigen situatie kunt vertalen. Uw arts bespreekt altijd met u wat u van de toekomst kunt verwachten.

Controles

Na ontslag uit het ziekenhuis blijft u nog onder controle op de polikliniek. De controles zijn vooral gericht op het ontdekken van eventuele plaatselijke terugkeer van de ziekte. Patiënten die een intensieve chemokuur hebben gehad en een stamceltransplantatie, hebben een iets verhoogde kans om later in het leven een andere soort kanker te krijgen. Zij blijven daarom hun hele leven onder controle. Tijdens deze controles bespreekt de specialist hoe het met u gaat. En er wordt lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek gedaan.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

UMC Utrecht: Expertisecentrum NHL

De ziekte Non-Hodgkin Lymfoom (NHL) is zeldzaam. Daardoor zijn er maar een paar ziekenhuizen die specialistische kennis en ervaring over NHL in huis hebben, en die wetenschappelijk onderzoek doen naar deze ziekte. Het UMC Utrecht Cancer Center is zo’n ziekenhuis. Het is officieel aangewezen als expertisecentrum op het gebied van NHL.

Als patiënt hebt u de zekerheid dat u in een expertisecentrum wordt behandeld door een team met ruime kennis en ervaring, dat bestaat uit samenwerkende artsen van verschillende specialismen. U wordt behandeld volgens de nieuwste inzichten. Bovendien weet u dat u kunt deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek als u dat wilt en als uw medische situatie daar geschikt voor is.

Wetenschappelijk onderzoek

Hovon: behandelingen in studieverband

In het UMC Utrecht behandelen we patiënten vaak in hovon-verband. Hovon is een samenwerkingsverband tussen de meeste Nederlandse en een aantal buitenlandse hematologie-afdelingen. Zij werken gezamenlijk aan wetenschappelijk onderzoek, om de kennis van ziekten en behandelingen te vergroten.

Om de behandeling van acute leukemie verder te verbeteren vindt de behandeling bij voorkeur plaats in studieverband. Dat doen we uiteraard alleen als u daar schriftelijk toestemming voor hebt gegeven. Een behandeling in hovon-verband betekent dat we de standaardbehandeling aanbieden, en dezelfde behandeling, aangevuld met een ander medicijn. Als u meedoet met het wetenschappelijk onderzoek, wordt er geloot of u de standaardbehandeling krijgt of de onderzoeksbehandeling.

Patiënten die niet in studieverband behandeld willen worden, krijgen de standaardbehandeling.

Naar meedoen aan wetenschappelijk onderzoek

Onderzoek

• Beenmergpunctie
• Biopsie
• CT-scan
• Nucleaire geneeskunde

Meer informatie

BETER-poli voor controle na Hodgkin

Voor controles op de lange termijn bij Hodgkin lymfomen is een aparte polikliniek opgericht: de BETER-poli. Meer informatie hierover vindt u op de website Beter na Hodgkin.

Emotionele gevolgen

De boodschap: ‘u hebt kanker’ is vaak verpletterend. Alles is ineens anders: toekomst, gezinsleven, werk, gedachten … Het is logisch dat het evenwicht in uw bestaan verstoord is. En dat dat een tijd

duurt, zelfs als u met succes behandeld bent. Veel mensen ondervinden belangrijke steun van hun familie en vrienden. En van hun behandelende arts en verpleegkundigen. Toch is het heel normaal om een beroep te doen op extra ondersteuning buiten uw eigen kring.

Er zijn verschillende vormen van hulp en ondersteuning bij kanker. 

Patiëntenwijzer

Op de site van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) vindt u de Patiëntenwijzer Bloed- en lymfeklierkanker. Dat is een hulp bij het kiezen van een geschikt ziekenhuis.

Bij de Patiëntenwijzer wordt een ziekenhuis specifiek getoetst op kwaliteiten die door patiënten worden aangemerkt als belangrijk. De Patiëntenwijzer combineert ervaringen van patiënten met informatie die de ziekenhuizen aanleveren. Niet iedereen vindt dezelfde dingen belangrijk. U kunt zelf invullen wat uw wensen en voorwaarden zijn. De Patiëntenwijzer geeft dan aan welke ziekenhuizen voldoen aan uw wensen.

Meer informatie behandelaars

Mijn patiënt doorverwijzen

Relevante links

Hebt u vragen over Hodgkin of Non-Hodgkin Lymfomen? Dit zijn goede informatiebronnen:

• Non-Hodgkinlymfomen op de site Kanker.nl
• de patiëntensite van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie (NVvH)
• patiëntenorganisatie Hematon
• patientenorganisatie Hematon Lymfklierkanker
• patiëntenorganisatie Hematon Stamceltransplantatie

Behandelingen

• Allogene stamceltransplantatie
• Chemotherapie
• Bestraling

Polikliniek Hematologie (Oncologisch)

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Hematologie (Oncologisch)
• Verpleegafdeling Dagbehandeling hematologie
• Verpleegafdeling Hematologie (B2 oost)

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar van 08.00 tot 17.00 uur.