Epilepsie

Epilepsie is een aandoening waarbij aanvallen voorkomen. Die aanvallen ontstaan door een plotselinge, tijdelijke verstoring van de elektrische prikkeloverdracht in de hersenen. Epilepsie kent verschillende vormen en ook verschillende soorten aanvallen. Er is ook verschil in oorzaak waardoor epilepsie kan ontstaan.

Hoe te handelen bij epilepsie?

Bekijk de afbeelding in groter formaat

Symptomen uitklapper, klik om te openen

Wat is epilepsie?

We spreken van epilepsie wanneer u spontaan twee of meer epileptische aanvallen hebt gehad. Na één aanval, of na aanvallen die alleen onder bepaalde omstandigheden voorkomen, is niet te zeggen of u epilepsie hebt. Aanvallen komen namelijk soms ook door slaapgebrek, koorts, of acute ziekte, zoals een hersenvliesontsteking of een laag bloedsuikerniveau. Er is pas sprake van epilepsie als u regelmatig aanvallen hebt die ontstaan door een ‘kortsluiting’ in de hersenen.

Type Epilepsie

We onderscheiden epileptische aanvallen tussen focale en gegeneraliseerde aanvallen. Bij een focale aanval is er epeliptische activiteit aanwezig in een gedeelte van de hersenen. De rest van de hersenen functioneren op dat moment normaal. Bij gegeneraliseerde aanvallen zit de epileptische activiteit in meerdere gedeeltes van de hersenen.

Bekijk de afbeelding in groter formaat

Soorten epileptische aanvallen 

Epilepsie heeft vele uitingen, er zijn verschillende soorten aanvallen. Iemand kan ook iets vreemds ruiken, even afwezig zijn of ander gedrag vertonen. Wat er gebeurt, hangt af van de plek in de hersenen waar de aanval ontstaat en hoe de epileptische activiteit zich verspreidt. Hieronder staan een paar soorten aanvallen kort toegelicht.

De meest bekende en meest voorkomende gegeneraliseerde aanval bij volwassenen is een tonisch clonische aanval: deze aanval begint met het verstijven van de spieren (dit is het tonische gedeelte van de aanval). Na het verstijven van de spieren zullen er geleidelijk aan schokken ontstaan in de armen en benen (dit is het clonische gedeelte van de aanval).

Een andere aanval is een tonische aanval. Deze is lijkt veel op bovenstaande aanval alleen blijft het clonische gedeeldte (de schokken in het lichaam) uit. Tijdens deze aanval zal de persoon alleen maar verstijfd zijn.

Bij een clonische aanval blijft het tonische gedeelte (het verstijven van de spieren) juist uit. Hierbij begint iemand gelijk met schokken.

Focale aanvallen zijn moeilijk te herkennen en kunnen in verschillende varianten voorkomen. De verschijnselen variëren enorm en de persoon is zich er ook niet altijd van bewust.

Wanneer er geen aanval is, werken de hersenen van iemand met epilepsie meestal net zoals die van ieder ander. Er is dan niets aan hem of haar te merken

Wat gebeurt er tijdens een epileptische aanval?

Scan de bovenstaande QR-code met uw telefoon om een video over dit onderwerp te bekijken. Of bekijk de video via:

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Epilepsie heeft veel oorzaken, maar in ongeveer vijftig procent van de gevallen is er (nog) geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Hieronder worden een aantal mogelijke oorzaken van epilepsie kort toegelicht.

Leeftijdsgebonden of erfelijke gevoeligheid

Bij een deel van de epilepsiepatienten is is de oorzaak leetijdsgebonden of een genetische afwijking in het erfelijk materiaal. De erfelijke oorzaak is niet precies duidelijk. Leeftijdsgebonden aanvallen beginnen dan meestal in de kindertijd en verlopen vaak volgens een vast patroon. Er is dan geen onderliggende hersenziekte. Na een paar jaar neemt de gevoeligheid van de hersenen weer af en ontwikkelen deze kinderen zich meestal normaal.

Structurele oorzaken

Structurele oorzaken van epilepsie zijn aanlegstoornissen of zogenaamde verworven afwijkingen.

• Aanlegstoornissen van de hersenschors ontstaan tijdens de zwangerschap en zijn een belangrijke oorzaak van epilepsie.
• Verworven afwijkingen ontstaan door bijvoorbeeld een virus, hersenongeval, beroerte of zuurstoftekort bij de geboorte.

Verder kan de oorzaak ook zijn: stoornissen in de stofwisseling, immunologische stoornissen of een hersenstumor.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Voordat we een diagnose vaststellen, bespreekt een arts met u wat uw klachten zijn en wat uw ziektegeschiedenis is. Aan de hand van het gesprek met de neuroloog en onderzoek wordt er vastgesteld of u epilepsie hebt.

Om te kijken om wat voor type epilepsie het gaat, maken we in eerste instantie een eeg.Tijdens een eeg wordt de elektrische activiteiten van de hersenen gemeten. Hierbij kunnen we vaststellen of de aanvallen uit één plek komen of dat de prikkels door het hele hoofd zitten.

Daarnaast onderzoeken we wat de oorzaak is van de aanvallen, hierbij gebruiken we verschillende onderzoeksmethoden, zoals een mri van de hersenen, dna- of stofwisselingsonderzoek. Een epileptische aanval kan ook uitgelokt worden door acute schade aan de hersenen. Mensen kunnen bijvoorbeeld direct na een auto-ongeluk, beroerte of hersenvliesontsteking een epileptische aanval krijgen. Deze uitgelokte aanvallen onderscheiden we van de chronische ziekte epilepsie.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

We gebruiken verschillende mogelijkheden om epilepsie te behandelen:

• Medicijnen bij epilepsie
  Bij epilepsie proberen we de aanvallen te voorkomen door de hersencellen minder gevoelig te maken voor prikkels. Dit kan met medicijnen, de zogenaamde anti-epileptica. De keuze voor een bepaald anti-epilepticum hangt af van het type aanvallen, het soort epilepsie en de onderliggende oorzaak. Wanneer medicatie niet goed aanslaat spreken we van refractaire epilespie.
• Epilepsiechirurgie
  Epilepsiechirurgie is een hersenoperatie met als doel de epileptische aanvallen te stoppen. Vijftig tot tachtig procent van de patiënten heeft na de operatie geen aanvallen meer of zijn de aanvallen minder heftig.  Een groot deel van de patiënten kan de medicijnen geheel afbouwen.
• Ketogeen dieet
  Als medicijnen niet effectief zijn of veel bijwerkingen veroorzaken, geven we soms een zogenaamd ketogeen-dieet. Bij alle ketogene diëten wordt vet gebruikt. Bij de verbranding van vetten ontstaan zogenaamde ketonen. Die kunnen een ontlading van hersencellen onderdrukken en zo aanvallen voorkomen.
• Nervus vagus stimulatie (nvs)
  Nvs is een behandeling voor patiënten die aanvallen blijven houden ondanks hun medicijnen, maar die niet in aanmerking komen voor een operatie. De nervus vagus is een lange zenuw die de hersenen met de inwendige organen verbindt, waaronder het hart en de maag. Bij nvs prikkelen we deze zenuw elektrisch om epileptische aanvallen te verminderen.

Wat kunt u zelf doen?

Meestal kan iemand niet veel doen om een epileptische aanval te voorkomen naast het slikken van de medicijnen. Slaapgebrek en stress kunnen uitlokkende factoren zijn bij epilepsie. Probeer, voor zover dit kan, deze uitlokkende factoren te vermijden. Per epilepsiesoort en per persoon zullen de uitlokkende factoren verschillen.

Vooruitzichten

De vooruitzichten verschillen ook heel erg per epilepsie, is de meeste gevallen is epilepsie goed behandelbaar door middel van medicatie of chirurgie. Wanneer iemand nog wel regelmatig last van aanvallen heeft zal dit wel bepaalde keuzes van iemand beïnvloeden, zoals opleiding, werk en sport.

We weten nog lang niet alles over epilepsie. Wetenschappelijk onderzoek is hard nodig om meer kennis over epilepsie op te doen en de behandelmogelijkheden te verbeteren. In het Hersencentrum doen we veel onderzoek naar moeilijk behandelbare epilepsie. Specialisten van verschillende afdelingen werken hierbij samen. De resultaten vertalen we zo snel mogelijk naar onze patiëntenzorg.

Heeft uw kind epilepsie? Dan horen wij graag uw mening

In Nederland hebben ongeveer 120.000 mensen epilepsie, waaronder een deel kinderen. Ondanks medicatie houdt ongeveer een derde aanvallen. Sommige mensen hebben ook ’s nachts aanvallen. Veel nachtelijke epileptische aanvallen worden niet opgemerkt. Dit kan leiden tot onveilige situaties, omdat er soms direct medicatie moet worden toegediend. Veel ouders en verzorgers ervaren hier veel stress van, en hebben grote behoefte aan betrouwbare aanvalsdetectiesystemen.

Er zijn veel verschillende systemen voor het alarmeren bij epileptische aanvallen. Ze hebben allemaal andere eigenschappen. Wat is voor u belangrijk? Het Tele-epilepsie Consortium* zoekt antwoord op deze vraag. Ook kijkt dit onderzoek welke verschillen er zijn tussen wensen en mogelijkheden van ouders. Zo hopen we beter in te kunnen spelen op uw behoeften.

Ga dan naar de vragenlijst

Het invullen van de vragenlijst neemt circa 45 minuten in beslag. Het laden van de vragenlijst kan wat langer duren. We adviseren u om een laptop of computer te gebruiken.

*In het Tele-epilepsie Consortium werken samen: UMC Utrecht, SEIN expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde, Expertisecentrum Kempenhaeghe, Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Maastricht, Epilepsiefonds, patiëntvertegenwoordigers en LivAssured.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Het UMC Utrecht Hersencentrum heeft in Nederland veel ervaring met epilepsie. In het ziekenhuis zijn alle behandelingen van epilepsie mogelijk. Sinds 1973 doen wij ook epilepsiechirurgie. Inmiddels hebben we meer dan 1300 epilepsie-operaties verricht bij kinderen en volwassenen.

Zonder epilepsie het studentenleven in

Wen Xin is nu aanvalsvrij. Lees haar hele verhaal.

Lees meer

Polikliniek Functionele neurochirurgie en epilepsie

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Functionele neurochirurgie en epilepsie
• Verpleegafdeling Algemene Neurologie en Neuromusculaire ziekten (C3 west)
• Verpleegafdeling Functionele Neurochirurgie en Epilepsie (C3 oost)
• Specialisme Neurochirurgie
• Specialisme Neurologie

Relevante websites

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

Geopend maandag t/m vrijdag van 8.00 - 17.00 uur.