Constitutioneel eczeem

Constitutioneel eczeem is een chronische ontstekingsziekte van de huid. Hierdoor ontstaat jeuk, roodheid en schilfering. Constitutioneel eczeem noemen we ook wel atopisch eczeem of atopische dermatitis en is een veelvoorkomende vorm van eczeem. De afdeling dermatologie & allergologie van het UMC Utrecht is het enige expertisecentrum in Nederland voor mensen met constitutioneel eczeem. U kunt bij ons terecht voor specialistische zorg.

Symptomen uitklapper, klik om te openen

De meest kenmerkende verschijnselen van constitutioneel of atopisch eczeem zijn roodheid, schilfering van de huid en hevige jeuk. 

Constitutioneel eczeem kan grofweg in twee fasen worden onderverdeeld: de acute en chronische fase. De verschijnselen van de chronische en acute fase kunnen na elkaar maar ook tegelijkertijd voorkomen. Het verloop van eczeem is wisselend. Perioden met weinig of geen klachten wisselen zich af met perioden waarin het eczeem actief is.

Een acute aanval duurt enkele dagen tot enkele weken. Een acute eczeemaanval kenmerkt zich door:

• (soms) hevige jeuk;
• een rode, gezwollen en warme huid;
• verschijnen van bultjes op de huid;
• ontstaan van met vocht gevulde blaasjes op de huid.

Bij een chronische fase van eczeem neemt de roodheid af. De chronische fase kenmerkt zich door:

• schilfering van de huid;
• dikkere huid;
• grovere huidlijnen;
• ontstaan van kloven.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

De precieze oorzaak van constitutioneel eczeem  is niet bekend. Er spelen twee factoren een rol.

• De eerste is een verminderde barrièrefunctie van de huid: hierdoor is de huid meer doorgankelijk voor irriterende stoffen.
• De tweede factor is een overactief afweersysteem, waardoor de huid sterker reageert op verschillende prikkels.

Erfelijke factoren spelen een duidelijke rol: ouders met eczeem hebben een grotere kans op het krijgen van een kind met eczeem. Constitutioneel eczeem is niet te genezen, maar wel goed te behandelen.

Constitutioneel eczeem bij kinderen en baby's

Constitutioneel eczeem is een veel voorkomende ziekte bij kinderen. De eerste verschijnselen kunnen al vroeg in het leven optreden, al in het eerste levensjaar. Constitutioneel eczeem komt het meest voor in de leeftijdsfase van 0-4 jaar. De meeste kinderen groeien gelukkig over het eczeem heen en hebben op latere leeftijd geen last meer. Het is niet van de voren te voorspellen of een kind zijn/haar hele leven last zal houden van eczeem.

Het UMC Utrecht is ook nationaal expertisecentrum voor kinderen met constitutioneel eczeem. De behandeling van kinderen met constitutioneel eczeem vindt plaats in het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) door een multidisciplinair team met dermatologen (in opleiding) , verpleegkundig specialisten, dermatologisch verpleegkundigen en zondig kinderartsen, diëtisten en psychologen.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Tijdens uw eerste afspraak op onze polikliniek hebt u een gesprek met de dermatoloog (in opleiding) of verpleegkundig specialist. De dermatoloog of verpleegkundig specialist doet ook een lichamelijk onderzoek bij u en eventueel aanvullend onderzoek.

• Gesprek: tijdens het eerste consult van drie kwartier brengt de arts/verpleegkundig specialist uw ziektegeschiedenis in kaart. De arts/verpleegkundig specialist  vraagt onder andere hoelang u de klachten hebt, welke verschijnselen er optreden, of eczeem in de familie voorkomt en welke factoren van invloed zijn op het eczeem. Ook vraagt de arts of u bekend bent met aanverwante ziektes zoals astma, hooikoorts of voedselallergie.
• Lichamelijk onderzoek: de arts/verpleegkundig specialist onderzoekt de hele huid naar typische kenmerken van eczeem, zoals roodheid, schilfering, verdikking van de huid, vergroving van de huidlijnen, wondjes en of de huid droog is. De ernst van het eczeem wordt vastgelegd met een eczeemscore.
• Aanvullend onderzoek: de arts/verpleegkundig specialist stelt de diagnose in het algemeen op basis van de medische voorgeschiedenis en het lichamelijk onderzoek. In sommige gevallen is aanvullend onderzoek nuttig zoals allergieonderzoek, huidbiopt, huidkweek of neuskweek.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Er zijn verschillende manieren waarop we eczeem kunnen behandelen. Uw arts  of verpleegkundig specialist bespreekt met u welke behandeling voor u het meest geschikt is. De dermatologisch verpleegkundige geeft extra uitleg over de zalfbehandeling.

Zalven bij eczeem

Mensen met constitutioneel eczeem hebben vaak een droge huid. Een goede verzorging van de huid is de eerste stap om het eczeem zo rustig mogelijk te houden en de barrièrefunctie van de huid te verbeteren. Basiszalven vormen de basis van de behandeling en zorgen er voor dat de huid niet droog is. Het eczeem wordt daarnaast behandeld met zalven waar medicijnen inzitten (zalven die de ontstekingsreactie van de huid onderdrukken).

Lichttherapie bij eczeem

In sommige gevallen kan een behandeling met ultravioletlicht een mogelijkheid zijn. Uw huid wordt dan twee keer per week belicht met ultraviolet-B licht of ultraviolet-A licht.

Pillen bij eczeem

Als de behandeling met zalven onvoldoende werkt of wanneer er andere goede redenen zijn, kan de arts medicijnen in de vorm van tabletten voorschrijven. Deze tabletten zijn te verdelen in medicijnen tegen eczeem, medicijnen tegen jeuk en medicijnen tegen huidinfecties.

Injecties bij eczeem

Als de behandeling met zalven en pillen onvoldoende effectief is of te veel bijwerkingen geeft, kan het eczeem behandeld worden met injecties die u zelf kunt toedienen.

Wat u zelf kunt doen?

• Beperk contact met water en gebruik lauw water. U kunt beter niet dagelijks en niet te lang douchen. Gebruik douche-olie (geen zeep) en een milde shampoo.
• Voorkom dat u een droge huid krijgt, of behandel de droge huid. Gebruik hiervoor een basiszalf. Deze zalf zorgt voor een beschermlaag van de huid, de huid blijft vet en droogt niet uit. De zalf is op doktersrecept verkrijgbaar.
• In de zomer is het belangrijk om extra voorzichtig te zijn. Bescherm u tegen de zon en gebruik anti-zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor die past bij uw huidtype (minimaal factor 15).

Omgaan met eczeem en jeuk

Jeuk is het belangrijkste verschijnsel van eczeem en ook het vervelendste. Om de jeuk tegen te gaan, gaan de meeste mensen wrijven en krabben. Dit helpt even, maar uiteindelijk wordt eczeem juist erger door het krabben. De huid raakt beschadigd en hierdoor kunnen bacteriën en schimmels gemakkelijker de huid binnendringen. Zo ontstaan nieuwe irritaties, beschadigingen en infecties. En dit verergert weer de eczeem en de jeuk. Ook het herstel van de huid zorgt voor jeuk.

Eczeem kan een grote invloed hebben  op uw dagelijks leven. Het is daarom belangrijk dat u leert omgaan met eczeem en de klachten zoals jeuk. In ons expertisecentrum bestaat het team naast de dermatoloog ook uit verpleegkundig specialisten, gespecialiseerd verpleegkundigen en een maatschappelijk werker. Zij kunnen u begeleiden bij het leren omgaan met eczeem. Hiervoor hebben we de volgende programma’s beschikbaar: 

Vooruitzichten

Constitutioneel eczeem is een chronische aandoeningen die wisselend klachten geeft in de in de loop van het leven. Constitutioneel eczeem is niet te genezen, maar wel goed te behandelen. Het type behandeling is afhankelijke van de activiteit van het eczeem in een bepaalde periode. Helemaal stoppen met behandelen, leidt vaak tot weer terugkomen van de klachten. Het is daarom belangrijk om niet zonder overleg te stoppen en de behandeling in overleg met de arts/verpleegkundige aan te passen aan de activiteit van het eczeem.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Nationaal expertisecentrum eczeem

De Nederlandse federatie van Universitair medische centra (NFU) heeft de afdeling dermatologie & allergologie van het UMC Utrecht aangewezen als nationaal expertisecentrum voor patiënten met moeilijk behandelbaar constitutioneel eczeem. Patiënten uit heel Nederland worden naar ons doorverwezen vanwege onze specifieke deskundigheid.

Patiëntenportaal Mijn UMC Utrecht

Als patiënt van het UMC Utrecht hebt u toegang tot het patiëntenportaal Mijn UMC Utrecht. In het patiëntenportaal kunt u zien welke afspraken er gepland staan in het UMC Utrecht, welke medicijnen u gebruikt en wat uw uitslagen zijn. Ook kunt u in Mijn UMC Utrecht een bericht sturen naar uw zorgverlener via een e-consult. 

Polikliniek Dermatologie

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Dermatologie
• Polikliniek Allergologie
• Verpleegafdeling Dermatologie (D2 oost)
• Specialisme Dermatologie & allergologie

Relevante websites

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 8.00 - 17.00 uur