Maagkanker

Elk jaar horen in Nederland tussen de 1.000 en 1.300 mensen dat ze maagkanker hebben. Maagkanker komt bij mannen meer voor dan bij vrouwen. De meeste mensen met maagkanker zijn ouder dan 60 jaar.

RAKU

Voor de behandeling van patiënten met maagkanker werken we samen met andere ziekenhuizen in RAKU. Dat is de afkorting van Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht. Bij het RAKU is de kennis en ervaring van specialisten uit de regio gebundeld in één team. Zo kunnen we snel handelen en maken we de genezingskans groter, ook voor zeldzame en complexe tumoren. Meestal kunnen we u binnen acht dagen na de eerste onderzoeken duidelijk vertellen wat er aan de hand is en welke behandeling voor u het meest geschikt is. Bekijk ook de voorlichtingsfilm. RAKU is een onderdeel van Oncomid: het oncologienetwerk van Midden-Nederland.

Symptomen uitklapper, klik om te openen

Er bestaan verschillende soorten tumoren van de maag. Ongeveer 95% van de mensen met maagkanker heeft een adenocarcinoom. Een adenocarcinoom ontstaat in het slijmvlies van de maag en kan uitgroeien naar de maagwand, slokdarm of de dunne darm. Ook kan de kanker via de maagwand ingroeien in omliggende organen, zoals de alvleesklier. 

Kankercellen uit de maag kunnen via lymfevaten of bloedvaten uitzaaien in de lymfeklieren, de lever en de longen. Kankercellen die losraken en in de buikholte terechtkomen, kunnen uitgroeien tot tumoren in het buikvlies. Er kan vocht met tumorcellen in de buik ontstaan. De buik wordt dan groter en kan pijnlijk aanvoelen.

Maagkanker geeft in het begin geen of weinig klachten. Onderstaande klachten kunnen passen bij maagkanker, maar kunnen ook een andere oorzaak hebben. 

• Vermoeidheid en duizeligheid door bloedarmoede.
• Gewichtsverlies door verminderde eetlust en afkeer van bepaald voedsel.
• Een pijnlijk gevoel in de maagstreek, misselijkheid en een vol gevoel in de boven-buik.
• Bij een tumor in het gebied van de maagingang kunt u het gevoel hebben dat het eten niet wil zakken en blijft steken achter het borstbeen.

Als deze klachten langer dan drie weken voortduren, dan kan verstandig zijn om naar uw huisarts te gaan. 

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Een aantal factoren verhoogt de kans op het krijgen van maagkanker:

• Roken
• Besmetting met de Helicobacter pylori
• Bepaald type ontsteking van het maagslijmvlies (chronische atrofische gastritis)
• Adenomateuze maagpoliepen (een goedaardig maaggezwel)
• Deel van de maag is verwijderd
• Er zijn aanwijzingen dat bepaalde voedingsgewoonten, zoals het eten van veel zout, de kans op maagkanker vergroot. Het eten van groente en fruit beschermt tegen maagkanker
• Erfelijke aanleg

De bekendste ziektes die een erfelijke vorm van maagkanker (kunnen) veroorzaken zijn het Lynch syndroom (vroeger HNPCC genoemd), het Peutz-Jeghers syndroom en Polyposis syndromen. Als erfelijkheid misschien een rol speelt, kan uw arts u voor erfelijkheidsonderzoek verwijzen naar een klinisch geneticus  van het UMC Utrecht. U vindt meer informatie op de pagina Kanker en erfelijkheid.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Bij een vermoeden van maagkanker zal uw huisarts u doorverwijzen naar een maag-darm-leverarts (mdl-arts), bijvoorbeeld bij het RAKU. De arts doet meestal lichamelijk onderzoek van de buik, bloedonderzoek en een gastroscopie/ duodenoscopie Met een CT-scan en eventueel een laparoscopie kan de arts kijken of de ziekte zich heeft uitgebreid.

• Bloedonderzoek: Afname van enkele buisjes bloed om de oorzaak van klachten te achterhalen. Meer informatie.
• Gastroscopie/duodenoscopie: Kijkonderzoek met een camera aan een slangetje in de maag. De arts kan ook stukjes weefsel voor onderzoek wegnemen. Meer informatie.
• CT-scan: Dit onderzoek maakt een afbeelding van de organen van de borst en buik. Als er uitzaaiingen zijn is dit vaak te zien op de CT-scan. Meer informatie.  Dit onderzoek wordt gedaan in het UMC Utrecht.
• Laparoscopie: Inspectie van de buikholte met een endoscoop (laparoscoop) via kleine openingen in de buikwand. Hierbij worden soms ook stukjes weefsel weggenomen voor onderzoek onder de microscoop. Meer informatie.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Maagkanker kan op verschillende manieren behandeld worden. Het soort behandeling is afhankelijk van het stadium van de ziekte, de plaats en grootte van de tumor, de vorm van kanker en uw lichamelijke conditie. De behandeling kan gericht zijn genezing (curatief) en op het verminderen van lichamelijke klachten, bijvoorbeeld slikklachten of eetproblemen (palliatief). Een team van artsen van het RAKU bepaalt samen met u wat het beste past bij uw situatie. Uw arts zal alles met u doorspreken.

De mogelijke behandelingen zijn een gastroscopie (als de kanker klein is en alleen in en om het slijmvlies zit), een operatie, chemotherapie, bestraling (radiotherapie) en het plaatsen van een stent (buisje om de doorgang naar de maag open te houden). Steeds vaker combineren we een maagoperatie met chemotherapie, een behandeling waarmee we tumorcellen in het gehele lichaam bestrijden. Daardoor wordt de kans op genezing groter.

• Plaatsing van een buisje (endoprothese of stent): Een behandeling die helpt slikklachten en eetproblemen te voorkomen.
• Chemotherapie :Chemotherapie is een behandeling met medicijnen. De medicijnen maken de kankercellen kapot.  
• ESD: Endoscopische submucosale dissectie (ESD) is een speciale techniek waarbij de arts de tumor tijdens een gastroscopie verwijdert. Dit kan alleen als de kanker nog oppervlakkig zit, en niet is ingegroeid.
• Maagoperatie: Bij een curatieve maagoperatie verwijdert de chirurg de tumor met een deel van het daaromheen liggende gezonde maagweefsel. 
• Bestraling: Röntgenstraling maakt de kankercellen kapot.
• Bij patiënten met uitzaaiingen van maagkanker in het buikvlies wordt in studieverband soms een HIPEC-behandeling ingezet: een combinatie van operatie en spoeling en chemotherapie. U leest er meer over onder de kop 'wetenschappelijk onderzoek'.
  

Vooruitzichten

Hoe eerder de diagnose, hoe beter de levensverwachting. Van de patiënten bij wie de tumor alleen in het slijmvlies van de maag zit, is ongeveer 80 procent na 5 jaar nog in leven. Van alle patiënten die starten met een behandeling gericht op genezing (curatief), is de kans om na 5 jaar nog in leven te zijn ongeveer 50 procent. Deze percentages zijn gemiddelden. Dat betekent dat u het niet zomaar naar uw eigen situatie kunt vertalen. Uw arts bespreekt dit met u.

Onze kennis en ervaring

• Het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU) , waar het UMC Utrecht deel van uitmaakt, is het grootste behandelcentrum voor tumoren in de buik in Midden-Nederland. 
• Wij behandelen de complexe en zeldzame aandoeningen van de slokdarm, maag, lever, alvleesklier en galwegen. 
• Per jaar zien we ongeveer 100 nieuwe patiënten met maagkanker.
• Per jaar opereren we rond de 40 patiënten met maagkanker.
• In 2021 verschenen vanuit het RAKU 15 wetenschappelijke publicaties over maagkanker. 

Wetenschappelijk onderzoek

Operaties met de nieuwste Da Vinci robots

Minder pijn en sneller naar huis

De specialisten van het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU)  maken gebruik van de operatierobot Da Vinci Xi. De robot maakt het mogelijk om heel nauwkeurig te werken. Daardoor ontstaat bij de operatie slechts een kleine wond. De toegepaste techniek heet ‘minimaal invasief’. Voor patiënten heeft het gebruik van de robot grote voordelen: ze ervaren minder pijn, hebben minder bloedverlies, minder littekenvorming en minder complicaties. Daardoor herstellen patiënten sneller en kunnen ze eerder naar huis. 

Meer mogelijkheden voor de chirurg

De chirurg kijkt tijdens het opereren naar een driedimensionaal, vergroot beeld. Via het scherm kan de chirurg met de robot op afstand hele kleine bewegingen uitvoeren in het lichaam van de patiënt. De instrumenten voor de operatie zijn bevestigd aan robotarmen met gewrichten. De gewrichten kunnen draaien, een beweging die een menselijke pols niet kan maken. 

De robot vergroot de mogelijkheden van de chirurg en is daarmee heel geschikt voor zeer complexe oncologische robotoperaties, zoals operaties bij alvleesklier-, lever- en darmkanker. Bij darmkanker kan de chirurg met de nieuwe robot zowel de onder- als bovenbuik tijdens dezelfde ingreep opereren, wat noodzakelijk is bij veel van deze operaties. Het operatieteam is heel bedreven in het werken met de robot. De chirurgen trainen zelfs artsen uit de hele wereld om met de robot te werken. 

Maagoperatie

De eerste keus in de behandeling van maagkanker is het operatief verwijderen van de tumor. Als de tumor zich nog in een vroeg stadium bevindt en op een gunstige plek zit, is gedeelte-lijke verwijdering van de maag voldoende. Als de tumor al in een vergevorderd stadium is, halen we de gehele maag weg. Ongeveer de helft van alle mensen met de diagnose maag-kanker, komt in aanmerking voor een operatie. De operatie is genezend (curatief) of gericht op het verminderen van klachten en pijn (palliatief). Het type operatie is afhankelijk van het stadium waarin de tumor zich bevindt. Ook kijken we of uw lichamelijke conditie goed genoeg is om een operatie te ondergaan. Het kan zijn dat de chirurg tijdens een operatie vaststelt dat de tumor niet (geheel) te verwijderen is of dat er uitzaaiingen zijn. Op dat moment kan hij besluiten tot een palliatieve operatie, een operatie gericht op het verminderen van klachten en pijn. Deze operatie is meestal minder uitgebreid. 

Gedeeltelijke maagverwijdering

De gedeeltelijke maagverwijdering (partiële maagresectie) is een operatie waarbij het deel van de maag waar de tumor zit, wordt verwijderd. Het deel van de maag dat vrij is van tumorweefsel blijft zitten. Deze operatie kan op twee manieren worden uitge-voerd. De klassieke methode is een open procedure, waarbij we de buikholte openen met een snede in de buik van navel tot de onderrand van de rib. Daarnaast kunt u een kijkoperatie (laparoscopie) ondergaan. Tegenwoordig doen we steeds meer kijkoperaties, omdat dit minder complicaties geeft en leidt tot kleinere littekens. Als er directe ingroei is van de tumor in de milt en alvleesklier, kan de chirurg gelijk met de maagoperatie ook de milt of alvleesklier verwijderen. Ook neemt chirurg lymfeklieren weg. 

HIPEC

De PERISCOPE-II-studie is een onderzoek in meerdere ziekenhuizen, voor patiënten met maagkanker die is uitgezaaid naar het buikvlies (peritoneal cancer index < 7 of met positieve cytologie). Deze fase-III-studie onderzoekt of een nieuwe operatieve behandeling (HIPEC-procedure) overlevingswinst biedt ten opzichte van de huidige standaardbehandeling (palliatieve chemotherapie) voor deze patiëntengroep. UMC Utrecht is één van de deelnemende centra in deze studie, die is opgezet door het Antoni van Leeuwenhoek (AvL). 

>  Hier vindt u meer informatie over de PERISCOPE-II-studie

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Meer informatie

• Stichting voor patiënten met kanker aan het spijsverteringskanaal 
• Maag-Darm-Leverstichting 
• Dossier maagkanker op Kanker.nl
• Tips voor een gesprek met uw arts 
• Advies over operatiemogelijkheden bij kanker

Nieuws

Pratende, vierarmige octopus

Informatie voor verwijzers

Het RAKU is een samenwerkingsverband van ziekenhuizen uit de regio Utrecht:

• Meander Medisch Centrum (Amersfoort)
• St. Antoniusziekenhuis (Nieuwegein) 
• UMC Utrecht 
• Ziekenhuis Rivierenland (Tiel)
• Diakonessenhuis (Utrecht)
• Ziekenhuis Gelderse Vallei
• Rivas Zorggroep

Huisartsen kunnen patiënten verwijzen naar een mdl-arts in de buurt of rechtstreeks naar het RAKU. De verwijzende arts ontvangt altijd een terugkoppeling vanuit het RAKU.

RAKU-poli

Polikliniek Maag-, darm- en leverziekten (MDL)

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Maag-, darm- en leverziekten (MDL)

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur