Slokdarmkanker

Bij slokdarmkanker zit er een kwaadaardig gezwel (een tumor) bij de slokdarm. Elk jaar horen in Nederland ruim 2.500 personen dat ze slokdarmkanker hebben. Is er bij u een vermoeden van slokdarmkanker? Dan is het belangrijk om snel duidelijkheid te hebben. In het UMC Utrecht krijgt u de uitslag van onderzoek binnen twee dagen.

RAKU

Voor de behandeling van patiënten met slokdarmkanker werken we samen met andere ziekenhuizen in RAKU. Dat is de afkorting van Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht. Bij het RAKU is de kennis en ervaring van specialisten uit de regio gebundeld in één team. Samen maken we de genezingskans groter, ook voor zeldzame en complexe tumoren.   Wordt u aangemeld bij het RAKU, dan hoort u binnen acht dagen in een gesprek uw persoonlijke behandelplan.

Bekijk ook de voorlichtingsfilm.

Symptomen uitklapper, klik om te openen

De symptomen van slokdarmkanker zijn vaak onduidelijk. Maakt u zich ongerust, dan kan het bij onderstaande klachten verstandig zijn om naar uw huisarts te gaan. Deze klachten kunnen ook een andere oorzaak hebben dan kanker. 

Passageklachten

Het gevoel dat het voedsel niet wil zakken en blijft steken achter het borstbeen. Tijdens en na het eten kan dit leiden tot hoesten, het omhoog komen van voedsel of een hinderlijke hik.

Verminderde eetlust en gewichtsverlies

Mensen met klachten tijdens of na het eten, passen vaak automatisch hun eetgewoonten aan. Soms krijgen ze daardoor onvoldoende voedingsstoffen binnen om in goede conditie te blijven. Dit kan leiden tot gewichtsverlies.

Een pijnlijk of vol gevoel achter het borstbeen

Een tumor in de slokdarm kan een pijnlijk of drukkend gevoel geven achter het borstbeen. Ook kan het soms pijnlijk zijn als voedsel langs de tumor naar beneden zakt.

Vermoeidheid en duizeligheid door bloedarmoede

Door chronisch bloedverlies uit het beschadigde slijmvlies van de slokdarm kan bloedarmoede ontstaan. Het bloedverlies zelf merk je niet.

Kanker in de slokdarm

De slokdarm (oesofagus) is een buisvormige verbinding van de keelholte naar de maag. De slokdarm is ongeveer 30 centimeter lang en hoort bij het spijsverteringskanaal. Bij slokdarmkanker is een kwaadaardige tumor ontstaan (gezwel) in de slokdarm. Een kwaadaardige tumor kan zich kan uitzaaien (verspreiden) in het lichaam. Als slokdarmkanker uitzaait, is dat meestal naar de lever of longen.

Er zijn verschillende soorten slokdarmkanker. De meest voorkomende vormen zijn plaveiselcelcarcinoom en adenocarcinoom. Plaveiselcelcarcinoom ontstaat uit de cellen die de bovenste laag van het slijmvlies in de slokdarm vormen. Een adenocarcinoom ontstaat uit klierweefsel, meestal in het slijmvlies onderin de slokdarm, boven de maag. Een adenocarcinoom kan het gevolg zijn van een Barrett-slokdarm.

Oorzaken uitklapper, klik om te openen

Risicofactoren voor slokdarmkanker

• Roken en alcohol zijn belangrijke risicofactoren voor het ontstaan van een plaveiselcelcarcinoom in de slokdarm.
• Reflux (het terugstromen van maaginhoud in de slokdarm) en overgewicht zijn belangrijke risicofactoren voor het ontstaan van een adenocarcinoom in de slokdarm. Door de reflux verandert de slijmvlieslaag van het onderste gedeelte van de slokdarm (Barrett-slokdarm). Deze veranderde slijmvlieslaag geeft een verhoogd risico op slokdarmkanker. Het is echter zeker niet zo dat elke Barrett-slokdarm zich ontwikkelt tot een kwaadaardige tumor.
• Erfelijke factoren spelen bij het ontstaan van slokdarmkanker zelden een rol. 
• Boven de 50 jaar neemt de kans op slokdarmkanker toe.

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Als de huisarts een vermoeden heeft van slokdarmkanker, verwijst hij u naar een maag-darm-leverarts (mdl-arts). De mdl-arts kan meteen een endoscopie (kijkonderzoek) laten doen, en eventueel een algemeen bloedonderzoek.

Als uw mdl-arts een tumor in de slokdarm ziet, is meer onderzoek nodig. Bijvoorbeeld om te kijken of de ziekte zich heeft uitgebreid in uw lichaam. Onderzoek is belangrijk voor de verdere behandeling. De volgende onderzoeken kunnen nodig zijn:

• Gastroscopie: Kijkonderzoek in de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm.
• Orale echo-endografie: Kijkonderzoek met beeldopnamen (echo’s) en indien nodig afname van een stukje weefsel (biopt of punctie) van organen dichtbij de slokdarm en maag.
• Echografie: Beeldopnamen (echo’s) van de hals 
• CT-scan: Driedimensionale opnames van bloedvaten, organen en botten
• PET/CT-scan: Geeft met hulp van een kleine hoeveelheid radioactieve stof een beeld van eventuele ontstekingen of kanker. Dit onderzoek wordt gedaan in het UMC Utrecht.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Slokdarmkanker geeft in het begin meestal geen duidelijke klachten. Daardoor wordt de ziekte vaak pas laat ontdekt. Bij ongeveer de helft van de mensen starten we een behandeling die is gericht op genezing (curatief). Bij de andere helft is de behandeling gericht op verlichting van de klachten (palliatief). Een team van artsen van het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU) bepaalt met u welke behandeling het beste past bij uw situatie. 

Oud-patiënten kunnen tijdens uw behandeling steun bieden. Zij zijn hiervoor speciaal getraind. Uw verpleegkundig specialist of de Stichting voor Patiënten met Kanker aan het spijsverteringskanaal (SPKS) vertellen u graag meer. 

Chemotherapie 

Een behandeling met medicijnen. De medicijnen maken de kankercellen kapot. Daardoor wordt de groei van de tumor afgeremd.

Bestraling (radiotherapie) 

Met röntgenstraling maken we de kankercellen kapot. Bestraling vindt altijd plaats in het UMC Utrecht.

Plaatsing van een stent 

Het plaatsen van een buisje (een stent) om slikklachten en eetproblemen te voorkomen.

Slokdarmoperatie

Een slokdarmoperatie is een zware operatie waarvoor u gemiddeld tien tot veertien dagen in het ziekenhuis blijft. We verwijderen het deel van de slokdarm waar de tumor zit en gebruiken de maag om een nieuwe slokdarm te maken. We opereren met hulp van de Da Vinci robot. De robot helpt ons om heel nauwkeurig te werken. Daardoor ontstaat bij de operatie slechts een kleine wond (‘minimaal invasief’). Voor u een groot voordeel: u ervaart minder pijn, herstelt sneller en kan eerder naar huis. Hieronder leest u meer over de Da Vinci robot.

Operaties met de nieuwste Da Vinci robots

De specialisten van het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU) maken gebruik van de operatierobot Da Vinci Xi. De robot maakt het mogelijk om heel nauwkeurig te werken. Daardoor ontstaat bij de operatie slechts een kleine wond. De toegepaste techniek heet ‘minimaal invasief’. Voor patiënten heeft het gebruik van de robot grote voordelen: ze ervaren minder pijn, hebben minder bloedverlies, minder littekenvorming en minder complicaties. Daardoor herstellen patiënten sneller en kunnen ze eerder naar huis.

Meer mogelijkheden voor de chirurg

De chirurg kijkt tijdens het opereren naar een driedimensionaal, vergroot beeld. Via het scherm kan de chirurg met de robot op afstand hele kleine bewegingen uitvoeren in het lichaam van de patiënt. De instrumenten voor de operatie zijn bevestigd aan robotarmen met gewrichten. De gewrichten kunnen draaien, een beweging die een menselijke pols niet kan maken.

De robot vergroot de mogelijkheden van de chirurg en is daarmee heel geschikt voor zeer complexe oncologische robotoperaties, zoals operaties bij alvleesklier-, lever- en darmkanker. Bij darmkanker kan de chirurg met de nieuwe robot zowel de onder- als bovenbuik tijdens dezelfde ingreep opereren, wat noodzakelijk is bij veel van deze operaties. Het operatieteam is heel bedreven in het werken met de robot. De chirurgen trainen zelfs artsen uit de hele wereld om met de robot te werken. 
 
Slokdarmoperaties vinden plaats in het UMC Utrecht. Lees hier hoe u zich voorbereidt op de operatie, wat er gebeurt tijdens de operatie en hoe u na de operatie uw dagelijkse activiteiten weer kunt oppakken.

Barrett-slokdarm behandeling

Wat is een Barrett-slokdarm?

De slokdarm is aan de binnenkant bekleed met wit, parelmoerkleurig slijmvlies. Bij een Barrett-slokdarm is dit witte slijmvlies vervangen door een roze bekleding. Dit komt door maagzuur dat vaak jarenlang vanuit de maag in de slokdarm is gekomen. Een Barrett-slokdarm geeft een verhoogde kans op slokdarmkanker. We kunnen de Barrett-slokdarm behandelen met radiofrequente ablatie (RFA) en cryoablatie.

Radiofrequente ablatie (RFA) 

Bij RFA verhitten we kortdurend het meest  oppervlakkige laagje van de slokdarmwand. Daardoor sterft dat laagje af en groeit er nieuw, gezond weefsel terug. Om het herstel te bevorderen, krijgt u na de behandeling zuurremmende medicijnen. RFA van de slokdarm wordt endoscopisch (met een kijkbuisje) uitgevoerd.

Lees de folder

Cryoablatie

Bij cryoablatie gebeurt het omgekeerde van RFA: kortdurende bevriezing in plaats van verhitting van de Barett-slokdarm. Ook cryoablatie van de slokdarm wordt endoscopisch (met een kijkbuisje) uitgevoerd.

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Onze kennis en ervaring

• Het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU), waar het UMC Utrecht deel van uitmaakt, is het grootste behandelcentrum voor tumoren in de buik in Midden-Nederland. RAKU is een onderdeel van Oncomid: het oncologienetwerk van Midden-Nederland.
• Wij behandelen de complexe en zeldzame aandoeningen van de slokdarm, maag, lever, alvleesklier en galwegen. 
• Per jaar zien we meer dan 200 nieuwe patiënten met slokdarmkanker.
• Per jaar opereren we meer dan 80 patiënten met slokdarmkanker.
• Chirurgen van het RAKU trainen teams in heel Europa in het gebruik van de Da Vinci robot Xi.
• In 2018 verschenen vanuit het RAKU vijftig wetenschappelijke publicaties over slokdarmkanker. Het RAKU neemt deel aan twintig wetenschappelijke studies, onder andere: PERFECT (onderzoek naar een bewegingsprogramma), PERFECT (onderzoek naar behandeling met immunotherapie), PRIDE (onderzoek naar het effect van chemotherapie en bestraling vóór de operatie) en PIFA-01, een studie naar medicijnen

Meer informatie

• www.spks.nl (Stichting voor Patiënten met Kanker aan het Spijsverteringskanaal)
• www.kanker.nl/kankersoorten/slokdarmkanker/wat-is/slokdarmkanker
• www.kwfkankerbestrijding.nl
• www.slokdarmkanker.info
• www.mlds.nl
• www.barrett.nl
• www.kankeroperatie.nl

Vooruitzichten

Hoe eerder slokdarmkanker wordt ontdekt, hoe groter de kans op genezing. Van de groep patiënten bij wie de ziekte nog niet is uitgezaaid naar de lymfeklieren, is 70 procent na vijf jaar nog in leven. Voor de gehele groep patiënten ligt die kans op ongeveer 20 tot 25 procent. De percentages zijn gemiddelden. Uw specialist kijkt graag met u naar uw eigen situatie.

Het verhaal van Joop

Bij Joop van Schaik (70) werd in 2016 slokdarmkanker ontdekt. “Ik zag meteen dat het fout was toen ik op de monitor keek. Daar hoef je geen dokter voor te zijn”, lacht hij. “Mijn slokdarm zag er niet best uit.” Lees hier het verhaal van Joop.

Terugblik webinar slokdarm/maag 24 januari 2023

Elk jaar organiseert het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU) een bijeenkomst voor slokdarm- en maagkankerpatiënten, hun naasten en andere geïnteresseerden. De bijeenkomst vond ook plaats op dinsdag 24 januari 2023.

Artsen en verpleegkundig specialisten van het UMC Utrecht, het St. Antonius Ziekenhuis, Ziekenhuis Rivierenland, het Diakonessenhuis Utrecht en het Meander Medisch Centrum werken als één regionaal team samen binnen het RAKU om patiënten de best mogelijke zorg te bieden en een betere genezingskans.

Klik hier voor het gehele programma

Klik hier voor de opname van het webinar

Polikliniek Maag-, darm- en leverziekten (MDL)

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Maag-, darm- en leverziekten (MDL)

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar van 08.30 - 16.45 uur.

De polikliniek is op werkdagen bereikbaar van 08.00 - 17.00 uur