Hypofysetumor

Een hypofysetumor is een gezwel in de hypofyse, het hormoonproducerend orgaan in de hersenen.Een hypofysetumor is bijna altijd goedaardig, maar geeft wel klachten omdat het belangrijke hersendelen drukt, met name de oogzenuwen. Daarnaast kan zo'n gezwel een verstoring veroorzaken van de functie van de hypofyse.

Mijn patiënt doorverwijzen

Symptomen uitklapper, klik om te openen

Niet-functionerende tumor: gezichtsuitval

De verschijnselen van een hypofysetumor ontstaan meestal geleidelijk, doordat de tumor traag groeit en doordat de tumor vaak geen hormonen produceert. Hierdoor kan een gezwel ongemerkt erg groot worden. Wanneer door de groei van een niet-functionerende tumor druk ontstaat op de oogzenuw, die net boven de hypofyse ligt, gaat deze zenuw minder goed werken. Daardoor gaat u minder goed zien, of valt zelfs een deel van uw gezichtsveld uit. U kunt dan het gevoel hebben dat u oogkleppen draagt.

Functionerende tumor: hormoonverstoringen

Hormoonverstoringen. Andere ziekteverschijnselen zijn het gevolg van een verstoorde hormoonhuishouding. Als de tumor gezond hypofyseweefsel kapotmaakt, ontstaat er een tekort aan hypofysehormonen. De tumor kan ook zelf hormonen aanmaken, waardoor er juist een overschot aan hypofysehormonen ontstaat. Dit leidt vaak tot specifieke klachten en syndromen (ziekte van Cushing, Acromegalie). Dit zijn aandoeningen die door de internist/endocrinoloog worden vastgesteld, die dan overlegd met de neurochirurg over eventuele operatieve behandeling. De tumor kan ook worden ontdekt doordat u klachten/verschijnselen krijgt die het gevolg zijn van de  (hormonale functies) van de hypofyse zelf. De gevolgen van een verstoorde hormoonhuishouding zijn onder andere:

• vermoeidheid
• lage bloeddruk
• hoofdpijn
• verandering in gewicht
• dorst 
• veel plassen
• geen regelmatige ongesteldheid
• het snel koud hebben
• weinig zin in seks

Onderzoek en diagnose uitklapper, klik om te openen

Bij het vermoeden van een hypofysetumor verwijst uw arts u eerst naar de endocrinoloog, een arts met speciale kennis over de hormoonhuishouding. De endocrinoloog voert een aantal onderzoeken uit:

• Bloedonderzoek: we nemen bloed af om de verschillende hormoonspiegels in uw bloed te bepalen.
• Mri-scan: we maken een scan van uw hersenen om vast te stellen of u een tumor hebt.
• Oogonderzoek: hiermee onderzoeken we hoe veel zicht u hebt.

Behandeling uitklapper, klik om te openen

Behandeling van hypofysetumoren zijn bij uitstek multidisciplinair. Bij het onderzoek en behandeling zijn veel verschillende specialisten betrokken. Denk daarbij aan internist/endocrinoloog bij het onderzoek en aan de KNO arts en neurochirurg en radiotherapeut bij de verdere behandeling. Soms kan overigens een hypofysetumor ook wel met medicijnen behandeld worden.

• operatie: met een operatie proberen we zo veel mogelijk tumorweefsel weg te halen
• medicatie
• bestraling

Bij het UMC Utrecht uitklapper, klik om te openen

Niet-functionerende en functionerende tumor

Wanneer er in de hypofyse een gezwel of tumor ontstaat, is deze bijna altijd goedaardig. Er zijn twee typen hypofysetumoren: de niet-functionerende tumor en de functionerende tumor. Het meest voorkomende type tumor is de niet-functionerende tumor, een gezwel dat zelf geen hormonen produceert. Zo'n gezwel geeft symptomen:

• doordat de tumor op de oogzenuw vlakbij de hypofyse drukt, zodat u slechter ziet
• doordat de tumor de rest van de hypofyse kapot drukt, zodat een of meer hormonen niet genoeg meer worden aangemaakt

Ziekteverschijnselen ontstaan soms ook wanneer de hypofyse door het gezwel te veel hormonen gaat aanmaken. We spreken dan van een functionerende tumor.

Hoe het ontstaat

Hypofysetumoren zijn vrij zeldzaam: ze vormen ongeveer tien procent van alle hersentumoren. De oorzaak van een hypofysetumor is niet precies bekend. We vermoeden dat erfelijkheid een grote rol speelt.

Wat is de hypofyse?

De hypofyse is een klein orgaan, ongeveer zo groot als een erwt, dat onder aan de hersenen ligt. Het ligt in een holte in de schedelbasis achter de oogkassen (het Turkse zadel of de sella turcica). Precies boven deze holte ligt de kruising (het chiasma) van de oogzenuwen. De hypofyse heeft een belangrijke functie als hormoonproducerende klier. Door afgifte van verschillende hormonen regelt de hypofyse de functie van andere hormoonproducerende klieren zoals de schildklier, de bijnier en de geslachtsorganen. Daarnaast speelt de hypofyse een belangrijke rol in de waterhuishouding.

Meer informatie

Voor meer informatie kunt u terecht op de website van de Nederlandse Hypofyse Stichting, de patiëntenvereniging met betrouwbare, actuele medische informatie over de hypofyse en hypofyse aandoeningen.

Patiëntverhaal Paul

"Er bleek een tumor in de hypofese te zitten"

Lees meer

Polikliniek Neuro-oncologie

Meer weten uitklapper, klik om te openen

Wat hoort er bij dit ziektebeeld

• Polikliniek Neuro-oncologie
• Verpleegafdeling Neuro-oncologie en functionele neurochirurgie en epilepsie (C3 oost)
• Specialisme Neurochirurgie

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

Geopend maandag t/m vrijdag van 8.00 - 17.00 uur.