Rick Grobbee neemt afscheid van het UMC Utrecht
Na een betekenisvolle carrière van bijna dertig jaar neemt Rick Grobbee officieel afscheid van het UMC Utrecht. Als klinisch epidemioloog en (universiteits)hoogleraar heeft hij een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van de klinische epidemiologie. In de Domkerk gaf hij op vrijdag 9 mei zijn afscheidsrede met de titel ‘Kiezen en Kansen’. We blikken met hem terug – én vooruit op wat nog komt.
Rick Grobbee legt uit: “Het thema ‘Kiezen en Kansen’ vormde een rode draad in mijn loopbaan. Steeds opnieuw deden zich nieuwe kansen voor, vaak onverwacht. En wie nooit kiest, komt ook niet vooruit. Terugkijkend zie ik dat juist die keuzes mij steeds verder hebben gebracht.”
Vroege carrière: van Rotterdam naar Utrecht
Na een start op de kunstacademie studeerde Grobbee geneeskunde bij de Universiteit Utrecht en promoveerde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op onderzoek naar hypertensie (hoge bloeddruk). Na een korte periode als internist in opleiding keerde hij terug naar de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar hij eerst universitair hoofddocent werd en in 1993 hoogleraar Klinische Epidemiologie.
“Kiezen betekent soms ook dat je iets anders verliest, bijvoorbeeld toen ik in 1996 vertrok bij de Erasmus Universiteit Rotterdam om hoogleraar Klinische Epidemiologie te worden bij het UMC Utrecht. Beide zijn uiteindelijk een fantastische omgeving geweest om te werken. Maar ik miste in Rotterdam een nauwe link met de kliniek, die kon ik in Utrecht gaan opzetten.”
Zorg voor patiënten verbeteren
In datzelfde jaar richtte Grobbee in Utrecht het Julius Centrum op, waar eerstelijnszorg, onderzoek en onderwijs samenkomen om de zorg voor patiënten te verbeteren. “Ik hou ervan om dingen te bouwen, zodat één plus één meer wordt dan twee. In het Julius Centrum bundelen epidemiologie, huisartsgeneeskunde en gezondheidswetenschappen hun krachten. We begonnen met zo’n twintig mensen en inmiddels zijn dat er zeshonderd.” Grobbee initieerde ook de oprichting van de Julius gezondheidscentra in Leidsche Rijn, een unieke academische werkplaats voor huisartsenzorg. In 2010 zette hij zijn inzet voor de zorg voort als voorzitter van het Hart- en vaatcentrum van het UMC Utrecht.
Onderwijs om écht impact te maken
Grobbee was ook program director van het master en PhD programma Epidemiologie. “Toen ik bij het UMC Utrecht kwam, was er nog geen echte opleiding tot klinisch epidemioloog. Het inhoudelijke programma dat wij opzetten voor onze eigen promovendi hebben we toen daarom omgezet naar dit internationale masterprogramma.” Samen met Arno Hoes schreef Grobbee hiervoor ook een leerboek “Clinical Epidemiology”.
In 2010 werd Grobbee benoemd tot universiteitshoogleraar International Health Sciences and Global Health. Daarmee verschoof zijn aandacht steeds meer naar gezondheidsverschillen in lage- en middeninkomenslanden. “Tijdens mijn reizen zag ik enorme ongelijkheid en dit raakte me. Onderwijs en onderzoek in deze landen is waar we écht impact kunnen maken.” Vanuit die overtuiging was hij in 2012 mede-oprichter van het e-learningplatform Elevate, waarmee het volledige masterprogramma online beschikbaar werd gemaakt voor een wereldwijd publiek.
Wetenschap: samenwerken aan nieuwe ideeën
Met meer dan 1500 wetenschappelijke publicaties heeft Grobbee een blijvende stempel gedrukt op de klinische epidemiologie, met name op het gebied van hart- en vaatziekten. Voor dit werk ontving hij meerdere wetenschappelijke onderscheidingen en werd hij bevorderd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Ook stond hij aan de basis van vele nieuwe wetenschappelijke initiatieven. “Die ondernemende kant van wetenschap, van een idee een praktijk maken, dat past bij mij. En het zorgt ervoor dat je onderzoek direct iets betekent in de wereld.” In 2008 richtte hij Julius Clinical op, een zelfstandig onderzoeksbedrijf voor grootschalig geneesmiddelenonderzoek. Inmiddels doet Julius Clinical onderzoek onder 120.000 deelnemende patiënten in ruim dertig landen.
Grobbee begeleidde tijdens zijn loopbaan bijna 200 promovendi en is vier keer gekozen tot promoter van het jaar. “Bijna al mijn onderzoek heb ik samengedaan met promovendi. Ik haal veel plezier uit het samenwerken – dit geeft ook vaak nieuwe ideeën.” Zijn advies aan deze jonge onderzoekers? “Kies voor wat je echt leuk vindt, waar je hart ligt. Zie en pak kansen. Dat heb ik ook altijd kunnen doen.”
Stoppen? Niet helemaal
Grobbee is niet van plan om al helemaal te stoppen met zijn werk. “Ik ga het wel wat rustiger aan doen. Ik blijf nog twee dagen per week verbonden aan Julius Clinical, en een dag aan het UMC Utrecht en blijf mijn promovendi begeleiden. Onmiddellijk helemaal stoppen past niet bij mij. Daarnaast heb ik nog honderd plannen: van muziek maken tot misschien toch weer iets met kunst.”
