Voor Joke Cox, Merel Schurink en Massuda Ahmadi was het project groene farmacie een eyeopener: zoveel medicijnen als er in de retourbakken zitten en vernietigd worden. Van het terugdringen van medicijnverspilling hebben zij nu hun missie gemaakt: “Minder bestellen is minder verspillen.”

Joke Cox is stafadviseur en milieucoördinator divisie hersenen, Merel Schurink is milieucoördinator divisie hart & longen en Massuda Ahmadi is student farmakunde divisie hart & longen. Alle drie werken zij aan het project groene farmacie. 

Kosten besparen

“We ontmoeten elkaar hier voor het eerst”, vertelt Joke, “maar mooi om te ontdekken, dat we bijna precies dezelfde resultaten en aanbevelingen hebben gevonden. Binnen de divisie hersenen zijn wij net klaar met een project over medicatieverspilling. Jaarlijks worden bij ons op de verpleegafdelingen medicijnen in de retourbak teruggestuurd naar de apotheek. Daar worden veel van deze medicijnen vernietigd. We hadden als divisie hoge kosten door al die retourmedicatie. Daarom hebben we onderzocht, hoe we die retourstroom van geneesmiddelen konden verminderen en zo kosten door verspilling omlaag brengen. En goed nieuws, want we hebben heel veel manieren gevonden. Bijvoorbeeld kleinere insulinepennen gebruiken, minder medicatie per keer bestellen, de onbekendheid met HIX verbeteren, retourmedicatie in HIX niet op vijf maar op nul zetten of samen met verpleegkundigen gaan kijken bij de apotheek om hun processen te leren kennen. Als we al deze aanbevelingen doorvoeren, zou ons dat een flinke reductie in medicijnverspilling opleveren. We moeten nu alleen nog de cijfers bekijken om te zien wat de financiële winst is. De resultaten verschillen ook per zorglijn en zijn dus niet representatief voor het hele huis. Maar dát er winst is, is duidelijk. Daarom is het zo goed om de resultaten bij divisie hart & longen te zien. Want die zijn nagenoeg hetzelfde. Nu gaat het erom dat die boodschap UMC-breed onze verpleegkundigen bereikt. Daarin willen we nu meer gezamenlijk gaan optrekken.”

Winst voor het milieu

Merel: “Ja, alle divisies hebben dezelfde kaderstelling, dus er zit enorme winst in om samen op te trekken. Bij ons kwam de insteek uit die kaderstelling en de milieumaatregelen van het project groene farmacie. Als milieucoördinator van de divisie heb ik een uitvraag gedaan welke divisies hier al mee bezig waren. Ik wist dat de divisie hersenenonderzoek had gedaan, maar de verbetermaatregelen waren daar nog niet in praktijk getoetst. Dat konden wij dus gaan oppakken. Zo kwam Massuda als student farmakunde bij ons om onderzoek te doen. We zijn ontzettend blij met Massuda’s bevindingen. Zij heeft aangetoond dat er nog veel te winnen is voor onze divisie, als het gaat om het verminderen van geneesmiddelenverspilling. Het was een eyeopener voor ons om te ontdekken hoeveel medicijnen er weggegooid worden en hoe die processen eigenlijk lopen. Om een voorbeeld te noemen, we ontdekten dat medicijnen soms wel voor tien dagen aan patiënt voorgeschreven en besteld worden. Maar als patiënt snel herstelt en al na vijf dagen ontslagen wordt, mag de afdeling volgens veiligheidsprotocol die medicijnen niet aan patiënt mee naar huis geven. De medicatie voor die andere vijf dagen verdwijnt noodgedwongen in de afvalbak. Enorme verspilling dus, die misschien wel heel makkelijk voorkomen kan worden. Bijvoorbeeld door minder te bestellen.”

Kleiner bestellen en geneesmiddelenkaart aanpassen

“We hebben alle retourbakken van de divisie hart & longen opgehaald en geteld wat er door de apotheek retourgenomen wordt.”, legt Massuda uit. “Zo kon ik vaststellen hoeveel medicatie daadwerkelijk vernietigd en dus verspild is. In mijn onderzoeksverslag doe ik aanbevelingen aan de divisie, die deze retourstroom van medicijnen kunnen verminderen. Ik noem onder andere een rondleiding door de apotheek verzorgen voor de verpleegkundigen, HiX-training organiseren om dubbel medicatie bestellen te voorkomen, klinische geneesmiddelen mee naar huis geven met patiënt, opstellen van een retourgeneesmiddelenprocedure voor verpleegafdeling en de huidige geneesmiddelkaart aanpassen. Ons grootste advies, en misschien wel het meest voor de hand liggend, om minder te bestellen en per twee dagen in plaats van meer. En ik doe de aanbeveling om de prijs per stuk op het zakje te zetten. Zo herkennen de logistiek medewerkers beter wat een dure pil is en wat niet en kunnen ze beter sorteren. Dat scheelt ook een hoop weggooien.”

Minder bestellen is minder verspillen

Joke, Merel en Massuda zitten helemaal op één lijn. Minder bestellen is minder verspillen, is hun gezamenlijk credo. Ze willen een omslag in gedrag creëren in het hele UMC Utrecht. Die bereik je niet door iets te mailen of te zeggen, maar vooral door te doen. Zo’n nieuwe mindset op alle verpleegafdelingen zou enorme besparingen opleveren. En dat gaat niet alleen over geld. Het betekent ook dat duizenden pilletjes niet verbrand hoeven te worden en niet in het milieu terecht komen. De divisies Hersenen en hart & longen zetten zich er in elk geval voor in om UMC-brede HIX-training te gaan geven hierin. En de kaarten bij de medicijnbakken in het hele huis worden op korte termijn vervangen. 

Verder lezen?

Lees meer over duurzaamheid op umcutrecht.nl