Kunnen we deze oude operatietechniek vervangen?

Al sinds het begin van spinale (wervelkolom) chirurgie wordt patiënt-eigen bot getransplanteerd, bijvoorbeeld wanneer bij rugklachten de wervels aan elkaar vastgezet worden. Maar de fusie die hieruit ontstaat is niet optimaal, onder andere omdat deze getransplanteerde botstukken snel sterven en oplossen. Hierdoor heeft het lichaam onvoldoende tijd om op die plek nieuw bot te vormen. Een nieuw onderzoek van UMC Utrecht in wetenschappelijk tijdschrift 'Spine' laat zien dat speciale korrels van kunstbot mogelijk een betere optie zijn. 

Spinale fusie als behandeling van rugklachten 

Patiënten met rugklachten zijn er soms bij gebaat om een aantal wervels aan elkaar vast te maken via ‘spinale fusie.’ Chirurgen gebruiken daarvoor nu ‘autoloog’ bot, dat is bot dat elders uit de patiënt zelf komt, bijvoorbeeld uit de bekkenkam. Hoewel dit al zo’n eeuw lang de beste beschikbare behandeling is, is hij niet optimaal. Doordat het getransplanteerde bot door het lichaam sneller afgebroken wordt dan dat het nieuw bot aanmaakt, leidt dit maar in de helft van de gevallen tot een botfusie tussen de wervels.

Een studie naar een regeneratieve behandeling 

In de nu gepubliceerde MAXA studie komen twee aandachtsgebieden van UMC Utrecht samen. UMC Utrecht is een expertisecentrum voor wervelkolomdeformiteiten, waar patiënten behandeld worden in de Mobility clinic. Daarnaast is er ook veel onderzoek naar regeneratieve geneeskunde. Dat is een vorm van geneeskunde die het lichaam helpt zichzelf te herstellen. Dat kan bijvoorbeeld met slimme materialen, en daar is deze studie ook op gericht.

Er zijn speciale korreltjes van afbreekbaar keramiek ontwikkeld, die door hun vorm en textuur het lichaam aanzetten tot botgroei. In de studie werden de korrels vergeleken met autoloog bot bij patiënten die een wervelfusie kregen. Elke patiënt werd aan de ene zijde van de wervelfusie behandeld met het lichaamseigen bot terwijl aan de andere kant de korrels werden gelegd. Na een jaar werd op een CT-scan beoordeeld of er aan beide zijden een botverbinding was gevormd tussen de wervels.

^{Beeld: Kuros Biosciences}

Het regeneratieve kunstbot lijkt superieur aan patiënt-eigen bot 

De resultaten van de studie bleken de verwachtingen te overtreffen. Hilde Stempels, coördinator van de studie, blikt terug: ‘Ons doel was aan te tonen dat dit nieuwe kunstbot het niet slechter doet dan lichaamseigen bot, waar vele nadelen aan het gebruik zitten. Dus dat het nu zo veel beter lijkt te werken is echt heel bijzonder.’ Omdat deze studie er nog niet op gericht was om de superioriteit aan te tonen, roepen de onderzoekers op om de resultaten aan te vullen met verder onderzoek. ‘Zelf kunnen we binnenkort de 2-jaar CT-scans van onze patiënten analyseren. Maar we zijn ook benieuwd of andere onderzoeksgroepen vergelijkbare fusiescores vinden. Wellicht met een andere studieopzet of voor een andere toepassing.’

Synthetisch bot heeft meer voordelen 

Als deze veelbelovende resultaten met meer onderzoek overeind blijven, dan zou dat op meer vlakken voordeel betekenen voor dit type chirurgie. Orthopedisch chirurg en hoogleraar Reconstructive Skeletal Engineering Moyo Kruyt: ‘Het doel van het regeneratieve bot was om het autologe bot te vervangen. Maar nu het betere resultaten geeft is het in potentie een oplossing voor uitdagingen waar we op dit moment geen goede behandeling voor hebben, zoals slecht genezende breuken. Het mooie is ook dat dit materiaal relatief eenvoudig is en daardoor makkelijk kon worden geregistreerd als medisch implantaat. Dat is een groot voordeel ten opzichte van veel complexere technologieën waarmee we bezig zijn.’

Op naar een regeneratieve behandeling voor rugklachten

Hilde presenteerde de studieresultaten op het Nordic Orthopedic Federation congres en won meteen een prijs voor de beste presentatie. Ook daar werd opgemerkt wat voor impact deze bevindingen kunnen hebben op huidige behandelstrategieën. ‘Het is ook best bijzonder dat we voor het eerst in de geschiedenis een regeneratief product hebben dat niet alleen aan alle voorwaarden voldoet, maar die zelfs lijkt te overtreffen,’ zegt Moyo.

^{Hilde Stempel ontvangt de prijs voor beste presentatie op het Nordic Orthopedic Federation congres}