De beste zorg bij blaaskanker

Met alle benodigde medische disciplines de voor- en nadelen van de beschikbare behandelopties bespreken. Na de operatie zo snel mogelijk het ziekenhuis kunnen verlaten om te revalideren in een gespecialiseerd centrum. Zie hier een aantal voordelen die het Blaaskankercentrum Midden-Nederland patiënten te bieden heeft. “We streven er voortdurend naar onze zorg verder te optimaliseren”, zegt oncologisch uroloog Richard Meijer.

“Ik had het liever allemaal niet meegemaakt, maar als het dan tóch moet, kan het maar het best op deze manier gebeuren.” Dat zegt Carola. Vorig jaar belandde zij in het Blaaskankercentrum Midden-Nederland van het UMC Utrecht. Met ‘op deze manier’ bedoelt ze de organisatie en kwaliteit van zorg in het ziekenhuis én na haar ontslag.

Verwijdering blaas

Elk jaar melden zich ongeveer 150 mensen met een agressieve vorm van blaaskanker in ons Blaaskankercentrum Midden-Nederland. Een veelvoorkomende behandeling bij deze patiëntengroep is de operatieve verwijdering van de blaas (cystectomie): gemiddeld zestig keer per jaar.

Regionale ziekenhuizen

Oncologisch uroloog Richard Meijer: “Blaaskanker is al tien jaar een belangrijk aandachtsgebied van het UMC Utrecht. Sinds 2019 werken we samen in Oncomid, een netwerk van ziekenhuizen voor diagnostiek en behandeling volgens de nieuwste inzichten. In dit netwerk trekken we daarbij nauw op met artsen uit twee regionale ziekenhuizen: Tergooi MC en Meander Medisch Centrum. Zo opereert Meander-uroloog Mirjam Schotman mee in ons ziekenhuis, vooral bij patiënten die eerder in het Meander zijn gezien. Veel patiënten vinden het fijn en vertrouwd als er een arts bij is die ze al kennen. Bovendien houden de twee andere ziekenhuizen dankzij de samenwerking met ons als academisch centrum hun expertise op een goed niveau.

Belangrijkste spelers

In 2019 gaf het UMC Utrecht ook het startsein voor een bijzonder multidisciplinair spreekuur. Richard: “Het is belangrijk dat een patiënt zo goed mogelijk op de hoogte is van alle behandelopties en de bijbehorende voor- en nadelen. Dan kan hij of zij samen met de artsen de meest passende beslissing nemen. Nadat iemand de diagnose ‘blaaskanker’ heeft gekregen en moet worden besloten over het vervolg, beleggen we dan ook een spreekuur waar de patiënt en eventuele naasten vier zorgverleners treffen: een uroloog, oncoloog, radiotherapeut en verpleegkundig specialist. Dat is efficiënt: in een betrekkelijk korte tijd krijg je informatie van de belangrijkste spelers binnen de blaaskankerzorg.”

Altijd dezelfde stem

Anne Marie Pierik is verpleegkundig specialist. Zij geldt als de vaste contactpersoon voor de patiënt, zodat die altijd hetzelfde gezicht ziet en dezelfde stem hoort. Anne Marie: “In de dagen na het gezamenlijke spreekuur kan de patiënt bijvoorbeeld willen napraten. Dan nemen we nog eens door wat is besproken. We zetten op een rijtje: wat zijn de behandelmogelijkheden en weet de patiënt al welke keuze hij of zij gaat maken? Soms weet iemand het niet en vraag ik wat de patiënt nog nodig heeft om tot een keuze te komen. Kan ik vragen beantwoorden? Zullen we een afspraak maken met een arts?”

Videofolder

Richard: “De patiënt krijgt ook een videofolder mee, met voorlichtingsvideo’s (animaties) met uitleg over de diagnose en de behandelopties. Daarin worden ook de twee operatiemogelijkheden voor een blaasverwijdering uitgelegd. Het gaat om de klassieke operatie, waarbij een grotere wond in de buik wordt gemaakt, en om de robot-geassisteerde operatie. Bij die laatste benadering zijn slechts een paar kleinere sneetjes nodig.”

Emotionele steun

Anne Marie: “De patiënt kan ook bij mij terecht voor emotionele steun. Ik bied een luisterend oor en ga samen met de patiënt na wat hij of zij nodig heeft. Verder ben ik er voor praktische zaken. Denk aan een patiënt die na de behandeling door het leven gaat met een urinestoma, die thuis geen stomamateriaal meer heeft en de stomazorgverleners niet kan bereiken voor nieuwe producten. Dan bekijk ik eerst waar welke vraag hoort. Als het een vraag over een urinestoma is, schakel ik met de betreffende zorgverleners om de vraag van de patiënt te beantwoorden.”

Over afdelingsgrenzen heen

Dat Anne Marie de vaste contactpersoon is van de patiënt, betekent ook dat zij meebeweegt over afdelingsgrenzen heen en actief is in de hele keten van de zorg. “Ik ben dáár waar de patiënt is. Niet alleen als contactpersoon, maar ook als medebehandelaar. Dat draagt bij aan de optimalisatie van de kwaliteit van zorg.”

Sneller geholpen

Om erger te voorkomen, is het belangrijk dat een patiënt met een agressieve vorm van blaaskanker op korte termijn wordt behandeld. Richard is dan ook blij met een logistieke verbetering. “De voorbereidingen voor een operatie zijn geoptimaliseerd. Het resultaat is dat op één dag twee blaaskankerpatiënten een operatie voor blaasverwijdering kunnen ondergaan. Voorheen was dat er één per dag. Patiënten kunnen dus sneller worden geholpen.”

Revalideren

Na een blaasverwijdering worden de urineleiders naar de buikwand omgeleid, waar een stoma wordt aangelegd. Het gaat om een urostoma, bedoeld voor de afvoer van urine. Deze patiënten kunnen sinds het voorjaar snel met hun revalidatie beginnen buiten het ziekenhuis. Dat is te danken aan een samenwerking tussen de afdeling oncologische urologie en het bureau zorgbemiddeling van het UMC Utrecht met revalidatiecentrum Domstate van AxionContinu.

Tussenstap op weg naar huis

Richard: “Een ziekenhuis is niet de beste omgeving om te revalideren. De zorg is er vooral gericht op behandeling. Maar ná de behandeling is het zaak zo snel mogelijk te werken aan herstel. Wie de hele dag in een ziekenhuisbed ligt, verliest bijvoorbeeld spiermassa. Wie in een revalidatiecentrum verblijft, werkt actief aan verbetering van zijn gezondheid. Daarom streven wij ernaar dat de patiënt vijf tot zes dagen na de operatie het ziekenhuis verlaat. Revalidatiecentrum Domstate is vervolgens een tussenstap op weg naar de thuissituatie.”

Korte lijntjes

Verpleegkundig specialist Anne Marie benadrukt dat zij ook contact met de patiënt heeft na ontslag uit het ziekenhuis. “Ik blijf die vertrouwde persoon. Om op de hoogte te blijven van hoe het met de patiënt gaat en wat nodig is voor de beste zorg, hebben verpleegkundigen en artsen uit het UMC Utrecht ook korte lijntjes met hun vakgenoten in Domstate. Daardoor weten de zorgverleners in Domstate ons ook gemakkelijk te vinden als er bijvoorbeeld advies of een aanpassing in de zorg nodig is.”

Op de foto: robot-geassisteerde blaasoperatie met da Vinci operatierobot.