Bewegen maakt patiënten fit

Bewegen is goed! Zowel voor de opname, als tijdens de opname in het ziekenhuis. Het houdt de conditie op pijl en maakt de spieren sterker. Patiënten zijn hierdoor minder afhankelijk van de zorg van anderen, het maakt de kans op complicaties kleiner en patiënten kunnen mogelijk sneller weer naar huis. Wat doet het UMC Utrecht om patiënten in beweging te krijgen? 

Het herstel en vitaliteit van de patiënt staan centraal binnen het UMC Utrecht. Daarom stimuleren we een gezonde leefstijl in voeding, (nacht)rust, stressreductie en beweging. Zo startte bijvoorbeeld per 1 april 2022 het prehabilitatie programma CRC (colorectaal carcinoom): een programma om patiënten met darmkanker fysiek, psychosociaal en mentaal in een optimale conditie te krijgen binnen zes weken vanaf hun diagnose. En om het bewegen tijdens ziekenhuisopname te stimuleren en onnodige inactiviteit te voorkomen, maakt het UMC Utrecht sinds kort gebruik van een beweegsensor op de afdeling chirurgische oncologie. Hierdoor wordt beweeggedrag een objectieve uitkomstmaat en inzichtelijk voor zowel de zorgverleners als de patiënt.

Niet alleen bewegen, maar een totaalpakket

Patiënten met darmkanker starten in de wachttijd voor hun operatie met het programma om hun conditie en leefstijl te verbeteren. Elsbeth Berendsen, verpleegkundig specialist en projectleider van het prehabilitatie programma, vertelt erover: “Bewegen zorgt voor een verbetering in de fysieke toestand en het herstelvermogen van de patiënt. Zij gebruiken hun spieren, hun bloed stroomt, hun weerstand verhoogt, het eventueel overgewicht wordt minder. Het is een multimodale aanpak: er is een trainingsprogramma, een voedingsprogramma en mentale ondersteuning. Als het van toepassing is, dan is er ook aandacht voor stoppen met roken. Deze aanpak zorgt voor een wisselwerking tussen de verschillende modulen. Het is echt een geïntegreerd totaalpakket.”

Goede voorbereiding en voorlichting

In de periode voor de operatie trainen patiënten drie keer per week bij de fysiotherapeut en de andere dagen minimaal één uur per dag zelfstandig. Vaak in hun eigen vertrouwde omgeving. In een dagboek houden zij alles bij. Patiënten worden goed voorbereid met voorlichtingsmateriaal zoals een animatievideo en een infographic, krijgen vaste contactpersonen voor de verschillende disciplines en kunnen terecht bij een speciale polikliniek in het UMC Utrecht. Elsbeth: “Prehabiliteren kan uiteindelijk tot een kortere ziekenhuisopname, een beter herstel, minder complicaties en minder heropnames leiden voor de patiënt. Kortom: voor een betere kwaliteit van leven. Patiënten zijn blij met de extra aandacht die zij krijgen. Op alle fronten denken we met hen mee. We nemen hen aan de hand en patiënten motiveren ook elkaar. Het geeft hen voldoening, zoiets van: ‘Ik ben zinvol bezig in mijn wachtperiode voor de operatie’.”

Beweegsensor maakt beweging meetbaar

Niet alleen voor, zoals het prehabilitatie programma, maar ook tijdens een ziekenhuisopname is bewegen belangrijk. Ondanks dat iedereen het belang ziet van bewegen, brengen patiënten in het ziekenhuis gemiddeld 60 tot 90 procent van de dag liggend of zittend door, terwijl zij vaak wel kúnnen bewegen. Om het bewegen tijdens ziekenhuisopname te stimuleren maakt het UMC Utrecht gebruik van een beweegsensor. Petra Bor, fysiotherapeut en onderzoeker in het UMC Utrecht, vertelt erover: “Op de afdeling oncologische chirurgie maken we gebruik van een beweegsensor voor alle patiënten met een verwachte opnameduur van meer dan drie dagen. Patiënten dragen de beweegsensor om de enkel. Hiermee wordt het beweeggedrag zichtbaar voor zorgverleners in HiX – het systeem met de basisgegevens van de patiënt -en als de patiënt het wil op een scherm op de afdeling. Dit kan de patiënt stimuleren om in beweging te komen en te blijven! Het helpt zorgverleners om de patiënt advies op maat te geven.” Op dit moment gebruikt het UMC Utrecht de beweegsensor alleen bij chirurgische oncologie. Het streven is om deze ook op andere afdelingen van het UMC Utrecht te gaan gebruiken.

De bewegingssensor in beeld