Zwangerschaps-geassocieerde borstkanker
Borstkanker is de meest voorkomende kanker bij vrouwen, en bij zwangeren. Jaarlijks krijgen naar schatting 100-200 vrouwen in Nederland de diagnose borstkanker tijdens de zwangerschap of kort na de bevalling.
Borstkanker tijdens- of kort na de zwangerschap wordt ook wel zwangerschaps-geassocieerde borstkanker genoemd, met als afkorting PABC (van het Engelse “Pregnancy Associated Breast Cancer”). In een groot landelijk onderzoek met gegevens van 800 patiënten uit de landelijke pathologie- en kankerregistratie, hebben we aangetoond dat vrouwen met borstkanker tijdens- of kort na de zwangerschap vaker te horen krijgen dat ze een relatief agressieve vorm van borstkanker hebben. Waarom deze agressievere vormen vaker voorkomen bij PABC is echter nog onbekend. Daarnaast denken we dat veel van het huidige internationale PABC onderzoek onvoldoende aansluit op de wensen en vragen die leven bij de patiënten en hun naasten zélf.

Doel uitklapper, klik om te openen
Ons huidige onderzoek richt zich op twee vragen:
- Wat veroorzaakt de (vaker voorkomende) agressieve tumorkenmerken bij PABC?
- Waar zou huidig- en vervolgonderzoek naar PABC zich op moeten richten, en welke onbeantwoorde vragen en wensen hebben PABC-patiënten (en/of hun naasten) hierin zelf?
Voor het beantwoorden van de eerste vraag hebben we inmiddels een grote weefselbank opgezet met tumorweefsels van PABC patiënten. Hiermee kijken we onder andere naar de invloed van (zwangerschaps)hormonen en de rol van het immuunsysteem. Ook kijken we op genetisch niveau (het zogenaamde “DNA” en “RNA”) naar de precieze processen die zich in deze tumoren afspelen. In dit laatste onderzoek nemen ook patiënten deel vanuit het Universitair Ziekenhuis Leuven (voor UZ Leuven patiënten: zie “Meer informatie”).
Voor het tweede deel van ons onderzoek is er een focusgroep opgericht. Samen met 10 (ex-)PABC-patiënten en een aantal artsen en onderzoekers stellen we momenteel een zogenaamde “Wetenschapsagenda” op met een lijst van 10 topprioriteiten voor huidig- en toekomstig onderzoek naar PABC. Vanwege groot animo voor deelname, is er ook een klankbordgroep opgericht met nog meer (ex-)PABC-patiënten die ook input leveren.
Deelnemen uitklapper, klik om te openen
Wie kan deelnemen?
Aan de focusgroep nemen patiënten deel die nu of in het verleden de diagnose borstkanker kregen tijdens een zwangerschap of binnen twee jaar na de bevalling. De focusgroep is divers, om zoveel mogelijk perspectieven aandacht te kunnen geven. Op dit moment is aanmelding voor de focusgroep niet meer mogelijk.
Wél kunt u zich aanmelden om via de klankbordgroep in de toekomst betrokken te zijn bij deze onderzoekslijn. Hiervoor kunt u een mail sturen aan (een van) de hoofdonderzoekers (zie “Contact”). U kunt zich ook bij hen melden als u vrijblijvend meer informatie wenst, of graag op de hoogte wilt worden gehouden van de voortgang van dit project.
Wat houdt deelname in?
Deelnemers aan de focusgroep nemen deel aan 4-5 gesprekssessies van elk 2-3 uur met patiënten, artsen en onderzoekers. In deze sessies wordt, onder begeleiding van een gespreksleider, gewerkt aan het opstellen en prioriteren van ideeën voor toekomstig onderzoek naar PABC. Uiteindelijk leidt dit tot het vaststellen van een PABC-Wetenschapsagenda met een top-10 lijst van onderzoeksprioriteiten.
Deelnemers aan de klankbordgroep hebben de mogelijkheid om input te leveren, en kunnen desgewenst op de hoogte blijven van voortgang van dit onderzoek.
Deelname aan zowel de focusgroep als de klankbordgroep is geheel vrijwillig en kan op elk moment gestaakt worden. Ook kunt u er te allen tijde voor kiezen om niet langer op de hoogte te willen blijven van de vorderingen van dit project of het onderzoek.
Onderzoekers uitklapper, klik om te openen
Hoofdonderzoekers
- Dr. Carmen van Dooijeweert, postdoctoraal onderzoeker
- Carsten F.J. Bakhuis, promovendus
- Prof. dr. Elsken van der Wall, Medisch Oncoloog
- Prof. dr. Paul J. van Diest, Patholoog
- Dr. Stefan Preković, assistant professor
Consulterend onderzoekers
- Prof. dr. Patrick W.B. Derksen, hoogleraar Experimentele & Preklinische Oncologie
- Prof. dr. Sabine C. Linn, Medisch Oncoloog
- Prof. dr. Frédéric C. Amant, Gynaecologisch Oncoloog
- Drs. Anna Koning, promovendus
Voortgang uitklapper, klik om te openen
Februari 2025:
Na oproepen via onder andere behandelaren en patiëntverenigingen hebben we een groot aantal aanmeldingen ontvangen voor de PABC-wetenschapsagenda. Uit deze aanmeldingen is inmiddels een focusgroep samengesteld, en beginnen binnenkort de eerste bijeenkomsten/sessies. Alle patiënten die niet deelnemen aan de focusgroep hebben een uitnodiging ontvangen om aan de klankbordgroep deel te nemen.
Oktober 2024:
Inmiddels zijn we begonnen met het opzetten van het PABC-patiëntenpanel, om gezamenlijk een wetenschapsagenda op te gaan stellen. Hiermee hopen we toekomstig vervolgonderzoek in binnen- en buitenland beter aan te laten sluiten op de vragen en wensen die bestaan bij patiënten en hun naasten. Als u interesse heeft om hieraan deel te nemen, kunt u contact opnemen voor meer informatie.
Mei 2024:
Ons onderzoek behoort tot de top-3 genomineerden voor de Jonge Borstkanker Onderzoekers Stimuleringsprijs van de Borstkankervereniging Nederland (BVN)! Op het nieuwsbericht op de website van BVN vertelt dr. Carmen van Dooijeweert meer over het onderzoek en haar nominatie.
November 2023:
In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) hebben we een artikel gepubliceerd waarin we oproepen tot meer bewustwording over borstkanker tijdens- en kort na de zwangerschap. Dit wetenschappelijke tijdschrift is bedoeld voor alle zorgverleners in Nederland. In het artikel beschrijven we twee indrukwekkende medische verhalen van patiënten, en doen we aanbevelingen om de herkenning van PABC door zorgverleners te verbeteren. Het artikel is hier te vinden.
Meer informatie uitklapper, klik om te openen
Informatie voor PABC patiënten en naasten:
- Algemene informatie over kanker tijdens de zwangerschap kunt u hier vinden.
- Patiëntenvereniging Stichting Ster(k) voor zwangere vrouwen met kanker.
Informatie voor UZ Leuven patiënten deelnemend aan de INCIP studie:
Eerder zijn tumorweefsels van Belgische patiënten, die tussen 2005 en 2019 zijn verzameld voor de INCIP-studie (studienummer S25470, gecoördineerd vanuit het UZ Leuven), gebruikt voor onderzoek naar de genetische opmaak van borstkanker. Hiervoor zijn patiënten benaderd die borstkanker kregen zonder een eerdere zwangerschap, tijdens een huidige zwangerschap, of binnen 2 jaar na een bevalling. Als u heeft deelgenomen aan deze studie, betekent dit dat op tumorweefsels afkomstig vanuit uw borstkankeroperatie is gekeken naar genetische veranderingen die in de tumor mogelijk hebben bijgedragen aan het ontstaan van uw borstkanker. In het zogenaamde “RNA” is namelijk af te lezen welke processen op dat moment een belangrijke rol speelden in de tumor, zoals bijvoorbeeld de invloed van hormonen en het immuunsysteem op de borstkanker.
In het UMC Utrecht voeren we op dit moment een vergelijkbaar onderzoek uit met tumorweefsels van Nederlandse borstkankerpatiënten met een diagnose tijdens- of kort na de zwangerschap. Om zoveel mogelijk te weten te kunnen komen over de invloed van een huidige- of recente zwangerschap op borstkanker, werken de onderzoeksgroepen van het UMC Utrecht en het UZ Leuven voor dit onderzoek samen. Op deze manier kunnen we gegevens van tumoren zoveel mogelijk patiënten analyseren. Om die reden kan het zijn dat uw data, die is opgeslagen in het UZ Leuven, anoniem gedeeld is met het UMC Utrecht. Dit gebeurt volgens strikte protocollen om de veiligheid van deze gegevens te garanderen. Na de voltooiing van dit onderzoek, worden de gegevens van de patiënten uit het UZ Leuven weer enkel in het UZ Leuven opgeslagen. Indien uw gegevens voor deze vervolgstudie zijn gebruikt, bent u hierover via de My Nexus Health App op de hoogte gesteld. Als u vragen heeft over dit onderzoek, of meer wilt weten, kunt u hiervoor met ons contact opnemen per e-mail (c.f.j.bakhuis@umcutrecht.nl).
Contact uitklapper, klik om te openen
Heeft u vragen over het onderzoek of wilt u op de hoogte blijven, dan kunt u contact opnemen met:
- Carmen van Dooijeweert, postdoctoraal onderzoeker
E-mail: c.vandooijeweert-3@umcutrecht.nl - Carsten Bakhuis, promovendus
E-mail: c.f.j.bakhuis@umcutrecht.nl
Deze pagina is het laatst bijgewerkt op 24 februari 2025