Procedurele sedatie

Bij sedatie zorgen we dat een onaangename behandeling voor u zo comfortabel mogelijk verloopt. Dit betekent met minder ongemak, zoals stress, angst en pijn. Sedatie kan variëren van geringe slaperigheid tot een diepe slaap. Het effect hangt af van de medicijnen die we gebruiken en uw gezondheid. Daarnaast zal bij sommige behandelingen eerder gekozen worden voor een diepere slaap om deze voor u prettiger te laten verlopen.

Het toedienen van sedatie en/of pijnstilling heeft de volgende effecten op uw lichaam:

• Het bewustzijn wordt verminderd door het slaapmiddel: u wordt slaperig en suf. U maakt het daardoor niet geheel bewust mee. Meestal bent u na afloop vergeten wat er is gebeurd.
• De pijn wordt onderdrukt door de pijnstiller (het analgeticum).
• Reflexen, zoals ademen en slikken blijven intact. U bent in principe wekbaar; dit lijkt op slapen. U bent dus niet onder narcose.

• U krijgt een infuus waarmee we u de slaapmedicijnen kunnen geven.
• Bij aankomst op de behandelkamer meten wij uw hartslag, bloeddruk en zuurstofgehalte.
• We leggen u in de juiste houding voor de behandeling neer.
• Nadat we met het hele team gecontroleerd hebben of alles klaar staat, kunnen we u in slaap gaan brengen.
• U krijgt een neusbril met zuurstof en de medicijnen komen daarna via het infuus.
• Tijdens de ingreep is er altijd een anesthesioloog of sedatiemedewerker aanwezig. Deze houdt in de gaten of u diep genoeg slaapt en of uw hart en longen goed blijven werken.
• U krijgt medicijnen zolang de behandeling duurt. Als de behandeling klaar is, stoppen de medicijnen en bent u na en paar minuten weer wakker.
• Daarna gaat u naar de uitslaapkamer.

Bij sedatie geven we dezelfde medicijnen via het infuus als bij narcose, maar in lagere hoeveelheid. U heeft hierdoor minder bijwerkingen zoals misselijkheid. Ook  bent u snel wakker. Door de medicijnen gaat u slapen, maar blijft wel zelf ademen. Narcose is voor grotere operaties waarbij mensen heel diep moeten slapen en een beademingsbuisje nodig hebben. Sedatie is voor minder pijnlijke behandelingen, waardoor de slaap lichter kan zijn. Soms kunnen mensen bij sedatie zich achteraf  wel iets herinneren, omdat de slaap lichter is.

Sommige behandelingen zijn te pijnlijk of vervelend om wakker te ondergaan, zoals bijvoorbeeld behandelingen aan de galwegen (ERCP) of een bronchoscopie. Er zijn ook behandelingen waarbij u tijdens de procedure langs stil moet liggen, wat zonder sedatie niet lukt. In deze gevallen is wakker blijven niet mogelijk. Soms is er een keuze, bijvoorbeeld bij een kijkonderzoek van maag of darmen. Het voordeel van sedatie is dan dat u meestal niets mee krijgt van de behandeling. Het nadeel is de kans op bijwerkingen en in zeldzame gevallen de kans op complicaties. De kans op complicaties is klein bij gezonde mensen.

De kans is groot dat dit een zogenaamd ‘licht roesje’ was met het medicijn midazolam dat door de behandelend arts zelf gegeven is. Bij sedatie door de anesthesie geven we zwaardere sedatie met slaapmiddelen en pijnstillers. De kans dat u dan iets meemaakt, is heel klein. Bij sommige patiënten is het medisch niet verantwoord om diep te slapen. Dit zullen we dan vooraf met u bespreken.

Ja, u bent al wakker op de uitslaapkamer. Sommige mensen zijn zo slaperig dat ze een deel van de tijd achteraf vergeten zijn. 

Nee, er mag geen bezoek komen. Op de uitslaapkamer liggen namelijk ook andere patiënten. Wij maken uitzonderingen voor mensen met een verstandelijke beperking en kinderen. 

Dit mag als u goed wakker bent en uw hartslag, zuurstof gehalte en bloeddruk goed zijn. Ook is het belangrijk dat u niet teveel pijn hebt of misselijk bent. Anders behandelen we die eerst. Als u naar huis mag, moet u door een bekende opgehaald worden. U mag niet zonder begeleiding naar huis. Van uw behandelaar krijgt u meestal nog informatie  mee voor thuis. 

Tijdens sedatie is de kans op misselijkheid veel kleiner dan narcose. Dit is omdat de medicijnen kort werken en u minder medicijnen krijgt. Als het nodig is, kunnen we u nog anti-misselijkheid medicijnen geven.

Het verschilt per behandeling hoeveel pijn u achteraf hebt. Na de meeste behandelingen onder sedatie hebben mensen weinig tot geen pijn. Lichte pijnstillers, zoals paracetamol, zijn dan vaak voldoende. Soms hebt u opiaten (zoals morfine en oxycodon) nodig. Die geven we u op de uitslaapkamer via het infuus. Als de pijn goed onder controle is, mag u naar de afdeling of naar huis. We geven u dan pijnstillers mee naar huis of u krijgt pijnstillers op de afdeling.

Wat zijn opiaten?

Opiaten zijn sterke pijnstillers, waarvan morfine, oxycodon en tramadol het meest bekend zijn. Deze middelen geven we bij pijnlijke operaties, waarbij paracetamol en ibuprofen/diclofenac niet sterk genoeg zijn.

Bijwerkingen van opiaten

• Obstipatie (darmverstopping). Daarom krijgt u ook altijd een recept voor laxeermiddelen mee als u de opiaten langer dan een dag gebruikt.
• Misselijkheid. Dit komt bij een deel  van de mensen voor. Hier hebben we medicijnen voor.
• Verwardheid, sufheid of duizeligheid. Soms worden mensen zo suf van opiaten dat ze minder ademen. Dit is een teken van een te hoge dosering en betekent dat de arts uw medicijnen moet aanpassen. U mag daarom niet autorijden.
• Veel mensen zijn bang voor verslaving. Bij kortdurend gebruik vanwege kortdurende pijn, zoals een ingreep/operatie is die kans klein. Maakt u zich zorgen, bespreek dit dan met u arts.

Als u een onderzoek van de maag of longen krijgt, kunt u keelpijn krijgen van de slang die tijdens het onderzoek door uw keel is gegaan. Dit gaat vanzelf over binnen een paar dagen. Van de sedatie zelf krijgt u geen keelpijn.

Als u tijdens de behandeling te diep gaat slapen, kan het zijn dat u ‘vergeet’ te ademen. In dat geval helpen we met ademen met een kapje en stoppen we de slaapmedicijnen tot u weer minder diep slaapt en zelf weer ademt.

Als u te ondiep slaapt, kan het zijn dat u iets van de behandeling mee krijgt. Wij zien dat aan uw reactie en aan de metingen. In dat geval maken we u weer dieper in slaap. Dit gebeurt heel zelden en als dit gebeurt, dan krijgt u nog steeds niet alles mee.

U moet voor de sedatie nuchter zijn. Hiermee voorkomen we dat er eten of drinken vanuit de naar de longen stroomt tijdens sedatie. Als u zich aan deze afspraken houdt, is de kans op ‘aspiratie’ erg klein. Als mensen aspireren, hebben ze 10% kans op een ernstige longontsteking.

Bij sedatie bent u niet onder narcose, maar maken we u minder diep in slaap; u bent nog ‘wekbaar’. Het kan zijn dat u daardoor iets van de behandeling meekrijgt.  Het is onze bedoeling dat dit niet als onaangenaam voor u voelt. 99% van de mensen kan zich niets van de behandeling herinneren.

Sommige mensen zijn bang om wakker te worden tijdens narcose. Deze kans is heel klein. U krijgt geen narcose, maar sedatie.

Mensen denken dat je dement wordt van sedatie. Van sedatie zelf word je niet dement. Als mensen na een behandeling lichamelijk of geestelijk ‘niet meer de oude worden’, dan komt het door alles wat er tijdens een behandeling gebeurd is: het is een ‘aanslag’ voor uw lichaam. Hoe groter de behandeling, des te zwaarder het herstel. Hoe zwakker iemand is, geestelijk en lichamelijk, des te groter de kans dat hij nadien niet terugkomt op zijn oude niveau. Het lijkt dan net alsof iemand ineens dement is geworden. Deze groep patiënten noemen we ‘kwetsbare patiënten’.

De behandeling die u ondergaat, is een relatief kleine ingreep. De kans dat uw geheugen door deze ingreep achteruit gaat, is erg klein.

Bij de ingreep die u ondergaat, is de kans op overlijden door de sedatie zelf extreem klein, minder dan 1 persoon op 100.000 behandelingen.

Nuchter zijn betekent dat er geen eten of 'ondoorzichtige dranken' in de maag  zitten als u  sedatie krijgt.  Sedatie is een niet-natuurlijke slaap waarbij de maaginhoud  naar de longen kan stromen, als de maag vol is. Als dit gebeurt dan heet dit 'aspiratie' en kunt u een longontsteking krijgen.' U mag wel doorzichtige dranken (thee met suiker, aanmaaklimonade) drinken, want die breken snel af.  Als u dit blijft drinken krijgt u geen dorst.

De behandeling wordt uitgesteld.

De meeste medicijnen moet u doorgebruiken, om te zorgen dat uw lichaam zo goed mogelijk functioneert rondom de anesthesie. Stoppen kan zelfs gevaarlijk zijn. Als mensen medicijnen moeten stoppen, dan gaat dit meestal om: bloedverdunners, medicijnen voor suikerziekte, medicijnen die de wond minder goed laten genezen of bepaalde bloeddruktabletten.