Soorten medisch-wetenschappelijk onderzoek
Door medisch-wetenschappelijk onderzoek leren artsen en onderzoekers ziekten beter te begrijpen, kunnen ze nieuwe behandelingen ontwikkelen en de kwaliteit van zorg verbeteren. Er zijn verschillende soorten onderzoek.
Klinisch onderzoek uitklapper, klik om te openen
Bij klinisch onderzoek testen onderzoekers nieuwe behandelingen, medicijnen of medische hulpmiddelen. Dit testen duurt vaak een aantal jaren en gaat in verschillende fases. Het testen van nieuwe medicijnen bijvoorbeeld gebeurt in vier fases, waarbij steeds goed wordt gekeken of het veilig is om door te gaan naar de volgende fase:
Fase 1: Is het middel veilig?
Onderzoekers geven het middel aan proefpersonen (meestal gezonde vrijwilligers) en kijken of het schadelijke gevolgen of bijwerkingen heeft.
Fase 2: Werkt het middel?
Als het middel veilig genoeg is, kijken de onderzoekers of het middel bij zieke mensen ook echt werkt. Dit doen ze meestal eerst in een kleine groep.
Fase 3: Werkt het middel beter dan bestaande middelen?
Zijn de resultaten van fase 2 goed, dan vragen de onderzoekers meer patiënten om mee te doen. Ze vergelijken het nieuwe middel dan vaak met een bestaand middel of behandeling. Is het resultaat goed? Dan volgt na deze fase vaak registratie van het middel als officieel medicijn. Artsen mogen het dan voorschrijven aan patiënten.
Fase 4: Wat zijn de effecten op lange termijn?
Ook medicijnen die de artsen al voorschrijven, worden nog onderzocht. Meestal gaat het dan om bijwerkingen op de lange termijn. Soms wordt onderzocht of een middel ook helpt tegen andere ziektes.
Observationeel onderzoek uitklapper, klik om te openen
Om meer te leren over ziekten en hoe deze ontstaan, doen we observationeel onderzoek. Bij dit onderzoek krijgen de deelnemers geen behandeling, maar verzamelen we vooral gegevens. Dit doen we door lichamelijk onderzoek, een test of een meting (bijv. een vragenlijst of bloedprikken). Voorbeelden hiervan zijn:
- Onderzoek naar de invloed van leefstijl op hart- en vaatziekten over een langere tijd.
- Onderzoek naar de rol van genen bij ziektes, zoals kanker of dementie.
Registeronderzoek uitklapper, klik om te openen
In registeronderzoek gebruiken onderzoekers bestaande medische gegevens uit patiëntendossiers of landelijke registraties. Door informatie van een grote groep patiënten te bekijken en vergelijken, kunnen behandelingen verbeterd worden. Dit gebeurt altijd volgens strenge privacyregels. Voorbeelden hiervan zijn:
- Vergelijking van behandelingen bij een grote groep diabetespatiënten.
- Vergelijken van overlevingskansen bij verschillende vormen van kanker.
Fundamenteel onderzoek uitklapper, klik om te openen
Dit onderzoek vindt plaats in het laboratorium. Onderzoekers bestuderen het menselijk lichaam en het ontstaan van ziektes. Deze kennis helpt om nieuwe behandelingen te ontwikkelen, maar wordt vaak niet direct met patiënten uitgevoerd. Meestal gebruiken zij cellen of weefsel van patiënten. Voorbeelden hiervan zijn:
- Onderzoek naar hoe cellen en genen werken.
- Ontwikkeling van nieuwe vaccins of medicijnen.
Sociaal en gedragswetenschappelijk onderzoek uitklapper, klik om te openen
Dit onderzoek kijkt naar de gevolgen van ziekte en behandeling op het dagelijks leven en de mentale gezondheid van patiënten. Voorbeelden:
- Onderzoek naar de mentale gevolgen van een langdurige ziekte.
- Studies naar tevredenheid van patiënten en communicatie in de zorg
Meer informatie uitklapper, klik om te openen
Wilt u meer weten over wetenschappelijk onderzoek? Kijk dan op deze betrouwbare websites:
- Lees verder over proefpersonen in onderzoek: Proefpersonen | Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek
- Lees verder over medisch-wetenschappelijk onderzoek: Medisch-wetenschappelijk onderzoek | Rijksoverheid.nl
- Het overzicht van medisch-wetenschappelijk onderzoek in Nederland: Home | Onderzoek met mensen
Heeft u vragen? Bespreek deze met uw arts.