Nederlandse reumatologen zijn een geneesmiddelenonderzoek gestart bij patiënten met moeilijk te behandelen reumatoïde artritis (RA). Hierbij vergelijken ze de werkzaamheid van het toevoegen van tocilizumab of van prednison bij patiënten die onvoldoende baat hebben bij behandeling met de conventionele reumaremmer methotrexaat.

Patiënten met RA worden gewoonlijk eerst behandeld met een conventionele reumaremmer zoals methotrexaat. Als deze behandeling onvoldoende effect heeft, zijn er verschillende medicijnen die kunnen worden toegevoegd aan de startmedicatie. Het is echter niet bekend welke van deze medicijnen het meest effectief is en er is daarom geen standaardbehandeling voor patiënten waarbij de conventionele startbehandeling onvoldoende werkt. In de TOPIRA-studie, waaraan 120 RA-patiënten zullen meedoen, vergelijken onderzoekers de werkzaamheid van twee reumaremmers (prednison en tocilizumab) die in de praktijk worden gebruikt bij patiënten die onvoldoende reageren op conventionele reumaremmers. Deze goed-gecontroleerde studie, die tenminste 12 maanden zal duren, wordt uitgevoerd in vier Nederlandse zorginstellingen en wordt geleid door prof. dr. Jaap van Laar (afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht).

Beste behandeling

Tocilizumab (kosten € 10.000 per jaar) is een biological, gericht tegen het ontstekingseiwit interleukine 6 (IL-6). IL-6 wordt aangemaakt bij ontstekingsprocessen en houdt een ontsteking in stand. Het middel wordt wekelijks via onderhuidse injecties gegeven. Prednison (kosten € 40 per jaar)is een medicijn dat ontstekingsverschijnselen van allerlei ziekten, ook RA, kan remmen en wordt dagelijks gegeven in de vorm van een tablet.

Beide middelen kunnen gewrichtsontstekingen verminderen en schade aan gewrichten beperken, maar beide kunnen ook bijwerkingen veroorzaken. Het is onbekend of tocilizumab effectiever is dan prednison om RA te onderdrukken. Ook is onbekend of er minder bijwerkingen optreden dan met prednison. Na dit onderzoek hopen de onderzoekers beter te weten welke behandeling het best werkt bij met RA-patienten die onvoldoende reageren op een conventionele startbehandeling met methotrexaat.

Kosten

Hoofdonderzoeker Jaap van Laar over het belang van deze studie: “Wanneer deze studie aantoont dat het profiel van prednison vergelijkbaar is met dat van tocilizumab, kan dit gezien het grote prijsverschil een enorme kostenbesparing opleveren. Echter, indien tocilizumab aanmerkelijk beter zou werken dan prednison, kan dit – ondanks de hogere kosten - het gebruik van tocilizumab in deze patiëntenpopulatie rechtvaardigen”.

Voor de TOPIRA-studie heeft het geneesmiddelenbedrijf Roche (producent van tocilizumab) € 1 miljoen beschikbaar gesteld (het bedrijf heeft verder geen invloed op de uitvoering, analyse en publicatie van de studie). Ziekenhuizen die deelnemen aan de studie zijn UMC Utrecht, Meander Medisch Centrum in Amersfoort, Medisch Centrum Leeuwarden en Reumazorg ZuidWest Nederland.

Deelnemers gezocht

Voor de TOPIRA-studie worden nog deelnemers gezocht. Geïnteresseerden moeten aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Minstens twee conventionele reuma-remmende medicijnen hebben gebruikt of minstens één conventioneel middel in combinatie met prognostisch ongunstige factoren;
• Op dit moment nog minstens één conventionele reuma-remmend medicijn gebruiken;
• Het conventionele reuma-remmende medicijn moet minstens 8 weken in een stabiele dosering zijn gegeven;
• Minstens 18 jaar zijn, en de Nederlandse taal voldoende beheersen.
• Last hebben van pijnlijke en gezwollen gewrichten.
• In het verleden geen andere biological of JAK-remmer gebruikt hebben. Maximaal 1 TNF-remmer is wel toegestaan.

Meer informatie over de TOPIRA studie voor potentiële deelnemers kan worden gevonden op de speciale studiepagina op de website van UMC Utrecht.