Opnieuw HIV-genezing na stamceltransplantatie - OUD
Na vier jaar grondige observatie heeft een internationaal team van onderzoekers kunnen vaststellen dat ze opnieuw een patiënt met HIV hebben kunnen genezen. De HIV infectie verdween nadat de patiënt een stamceltransplantatie had ontvangen in het kader van een therapie voor leukemie. De patiënt – die onder behandeling is bij het Universiteitsziekenhuis van Düsseldorf – maakt deel uit van het door UMC Utrecht gecoördineerde Europese IciStem programma.
De zogenaamde ‘Düsseldorf patiënt’, een 53-jarige man, is de derde patiënt ter wereld die volledig van HIV is genezen door middel van een stamceltransplantatie en waarvan de details zijn gepubliceerd in de wetenschappelijke literatuur. De transplantatie vond, net als bij twee eerdere patiënten (de ‘Berlijn patiënt’ en de ‘Londen patiënt’; deze laatste was ook onderdeel van het IciStem programma), plaats omdat de patiënt met een acute ernstige hematologische ziekte was gediagnosticeerd, die zich naast de HIV-infectie had ontwikkeld. In een publicatie in het vakblad Nature Medicine presenteert het medische team de weg naar genezing van deze patiënt. Bijna tien jaar na zijn stamceltransplantatie en meer dan vier jaar na het stoppen met de HIV-therapie verkeert deze patiënt nu in goede gezondheid. Het feit dat het virus niet is teruggekeerd, is het resultaat van zorgvuldige wetenschappelijke en therapeutische voorbereiding en controle.
Aanknopingspunten
Het onderzoeksteam hoopt dat de opgedane kennis verdere aanknopingspunten biedt voor de planning van toekomstige studies naar de genezing van HIV. Vanwege de grote risico's kan stamceltransplantatie alleen worden gebruikt als onderdeel van de behandeling van andere levensbedreigende ziekten. Daarom is het nu belangrijk het onderzoek voort te zetten, zodat patiënten in de toekomst ook zonder deze ingreep een HIV-infectie kunnen overwinnen.
Dr. Anne Wensing (Afdeling Medische Microbiologie, UMC Utrecht), coördinator van het IciStem project en een van de hoofdonderzoekers zegt: "Door dit onderzoek, dat ondersteund wordt door Aidsfonds, kunnen we nu bevestigen dat het in principe mogelijk is de replicatie van HIV duurzaam te voorkomen. Ondanks dat er flarden van HIV in bloed en weefsels zijn aangetroffen, is er vier jaar na staken van de HIV-therapie geen virale rebound. Het lijkt erop dat het afweersysteem het virus als het ware ‘vergeet’. De herprogrammering van het afweersysteem door het uitschakelen van de CCR5-receptor is opnieuw succesvol gebleken. Het is belangrijk dat er nu fondsen vrijkomen om dit naar een meer algemeen toepasbare behandeling te kunnen omzetten.”