Beenmergpunctie

Een beenmergpunctie is een onderzoek waarbij beenmergcellen worden weggenomen voor microscopisch onderzoek. Dit gebeurt door met een holle naald de beenmergholte aan te prikken. Meestal gebeurt dit in het bekken boven de linker of rechter bil (soms ook in het borstbeen). 

Beenmerg is een sponsachtige, rode substantie die zich bevindt in het binnenste gedeelte van de botten. Het zit vooral in het bekken, het borstbeen, de ribben en de ruggenwervels. Het beenmerg is verantwoordelijk voor de aanmaak van bloed. Bloed bestaat uit rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. 

Bij een punctie in de beenmergholte kunnen twee soorten materiaal worden afgenomen: 

Beenmergaspiraat 

Door de in het beenmerg ingebrachte naald worden met een spuit losse beenmercellen opgezogen (dit ziet eruit als bloed), dit heet een beenmergpunctie. 

Het beenmergaspiraat kan gebruikt worden voor diverse onderzoeken: 

• Morfologisch onderzoek, hierbij wordt gekeken naar de vorm en structuur van de beenmergcellen; 
• Immunologisch onderzoek, hierbij worden van de verschillende typen cellen de diverse fasen van ontwikkeling in kaart gebracht; 
• Cytogenetisch onderzoek, dit is onderzoek naar eigenschappen en afwijkingen van het erfelijk materiaal in de beenmergcellen. 

Beenmergbiopt 

Er wordt met behulp van een naald een stukje bot weggenomen voor onderzoek. Dit heet een beenmergbiopt of botboring. Een beenmergbiopt wordt microscopisch bekeken door de patholoog. 

Uw behandelend arts zal u vertellen welk onderzoek u krijgt. 

Beenmergpunctie onder een “roesje” 

In uitzonderlijke gevallen kan in overleg met uw arts/Physician Assistant ervoor gekozen worden om een beenmergpunctie onder een roesje (slaapmiddel) te ondergaan. In verband met risico’s die een slaapmiddel met zich meebrengt, vindt er voorafgaand een gezondheidsscreening plaats. Houd u er rekening mee dat u tijdens het onderzoek niet geheel in slaap bent maar alleen wat suffer, het kan gebeuren dat u (delen van) het onderzoek gewoon meekrijgt. Het slaapmiddel kan als bijwerking tijdelijk geheugenverlies geven, hierdoor kunt u zich delen van het onderzoek achteraf niet meer herinneren. 

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Het is belangrijk om onderstaande zaken van te voren met uw arts/Physician Assistant te bespreken: 

• Gebruik van bloedverdunnende middelen;
• Overgevoeligheid voor pleisters; 
• Overgevoeligheid voor chloorhexidine; 
• Overgevoeligheid voor lidocaïne. 

Tijdens het onderzoek uitklapper, klik om te openen

Het onderzoek vindt plaats op een bed van de dagbehandeling Hematologie of, als u opgenomen bent, in de kliniek. Een verpleegkundige zal u ontvangen en begeleiden. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een internist-hematoloog (in opleiding) of Physician Assistant (een assistent van de hematoloog die speciaal is opge- leid om onder andere medische verrichtingen uit te voeren).  

U wordt verzocht om uw broek of rok net over de heupen naar beneden te doen. Daarna neemt u op het bed plaats en gaat u op uw zij gaan liggen met opgetrokken knieën. Nadat de arts/Physician Assistant de punctieplaats bepaald heeft wordt de huid gedesinfecteerd en daarna via een injectie verdoofd. Het aanprikken voelt u kort. De verdoving werkt alleen voor de huid en het botvlies, het bot zelf kan namelijk niet verdoofd worden. Als de verdoving ingewerkt is start de arts/Physician Assistant met het onderzoek. 

Beenmergaspiraat 

De arts/Physician Assistant zal een naald inbrengen om been¬merg op te zuigen. Er zijn soms meerdere opzuigingen nodig om voldoende materiaal te verkrijgen. Het moment van opzuigen geeft een aparte heftige korte pijnsen- satie, deze kan uitstralen tot in de tenen. Of in geval van een punctie uit het borstbeen kan een korte pijnsensatie optreden welke kan uitstralen tot in de kaken. 

Beenmergbiopt 

Hierbij neemt de arts/Physician Assistant met behulp van een naald een stukje bot weg. Dit gebeurt met een draaiende (borende) beweging en kan een drukkend gevoel geven. 

Indien er gekozen wordt voor een beenmergpunctie onder een “roesje” Voor het onderzoek krijgt u een naaldje (infuus) in een ader van de arm. 

Dit is nodig om het roesje (slaapmiddel) toe te dienen. Gedurende de opname blijft het naaldje (infuus) in uw arm zitten. 

Tijdens het onderzoek wordt door middel van een klemmetje op uw vinger, continue de bloeddruk, hartslag, ademhaling en het zuurstofgehalte van het bloed bewaakt. 

Duur van het onderzoek 

Het gehele onderzoek duurt ongeveer 10 tot 15 minuten. 

De verpleegkundige assisteert de arts/Physician Assistant tijdens het onder- zoek en zal u tijdens en na het onderzoek ondersteunen en begeleiden. 

Na het onderzoek uitklapper, klik om te openen

Na het onderzoek wordt u verzocht op uw rug te gaan liggen en kan er zo nodig een extra compressiezakje onder de heup of op de borstkas worden geplaatst. Op deze manier wordt het wondje dichtgedrukt om bloedingen te voorkomen. Na ongeveer 15 minuten con¬troleert de verpleegkundige of het wondje dicht is. 

De plaats van de punctie wordt afgedekt met een pleister. U kunt weer normaal lopen, douchen en werken. Het is mogelijk dat u een paar dagen een beurs gevoel houdt op de punctieplaats. Bij pijnklachten kunt u Paracetamol gebruiken. De kans op napijn is groter wanneer er tijdens het onderzoek een botpijpje is weggenomen (beenmergbiopt).  

Indien een beenmergpunctie onder een “roesje” heeft plaatsgevonden 

In het belang van uw veiligheid, dient u na het onderzoek twee uur na te blijven waarbij u frequent gecontroleerd wordt. Het is namelijk mogelijk dat u een late slaapreactie krijgt die bij het direct verlaten van het ziekenhuis niet opgemerkt wordt. Het is daarom niet toege- staan om zelf naar huis te rijden, of alleen met het openbaar vervoer of taxi te reizen. 

U dient ervoor te zorgen dat er iemand meekomt die u ophaalt op de afdeling en naar huis brengt. U krijgt een brief mee voor leefregels die de eerste 24 uur van toepassing zijn. 

De uitslag 

U krijgt een afspraak mee om de uitslag met uw arts te bespreken op de polikliniek. Houd rekening met een periode van 10 dagen voordat de uitslag bekend is. 

Mogelijke complicaties 

Er is een kans op het optreden van een nabloeding op de plaats van de beenmergpunctie. Dit komt echter zelden voor. Als u bloedverdunners gebruikt, is de kans op een nabloeding groter. 

Indien u na het onderzoek klachten heeft van toe¬nemende zwelling, bloeding of heftige pijn (dit komt echter zelden voor) dient u contact op te nemen met uw arts.

Meer informatie 

Bij vragen en of problemen kunt u contact opnemen met de polikliniek Hematologie, telefoonnummer 088 75 576 55. Bereikbaar van 08.00 uur tot 17.00 uur. 

Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de spoedeisende hulp, telefoonnummer 088 75 666 66. 

Contact uitklapper, klik om te openen

De afdeling is bereikbaar van 08.00 tot 17.00 uur.