Spermadonatie

U hebt interesse om donor te worden bij de spermabank van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. In deze folder geven wij u inzicht in ongewenste kinderloosheid, de benodigde onderzoeken en de gang van zaken rond het spermadonorschap. 

Het belang van sperma doneren 

Schattingen geven aan dat bij ongeveer 10% van de paren die kinderen wensen een zwangerschap uitblijft. Deze 'wensouders' ervaren hun kinderloosheid als een groot gemis in hun verder vaak gelukkige leven. De mogelijkheden voor deze groep nemen toe door de vooruitgang van kennis op het gebied van de onvruchtbaarheid. Toch is voor een aantal paren Kunstmatige Inseminatie van Donorsperma de enige mogelijkheid om hun kinderwens in vervulling te laten gaan. Dit geldt bijvoorbeeld voor paren waarbij de man geen spermacellen heeft en voor alleenstaande of lesbische vrouwen.  

Helaas bestaan er lange wachtlijsten voor een behandeling met donorsperma, doordat er een tekort is aan donoren. Door spermadonor te worden, helpt u wensouders hun droom te vervullen.

Wie kan sperma doneren bij het UMC Utrecht?

• Uw leeftijd is tussen de 22 t/m 45 jaar;
• U bent lichamelijk en geestelijk gezond;
• U hebt geen geslachtsziekte en u zorgt ervoor dat u in de periode van spermadonatie geen verhoogd risico loopt op het krijgen van geslachtsziekten;
• U bent bereid om voor een periode van 1 tot 2 jaar op regelmatige basis sperma te doneren;
• In Nederland mag vanuit wetgeving niet meer anoniem gedoneerd worden. U hebt geen bezwaar dat uw gegevens bewaard blijven en opgevraagd kunnen worden door een kind dat de leeftijd van 16 jaar bereikt.

In de volgende situaties kunt u geen spermadonor worden:   

• U hebt een erfelijke aandoening of in uw familie komen erfelijke aandoeningen voor. Als u dit niet weet, omdat u bijvoorbeeld geadopteerd bent, kunt u helaas geen donor worden;
• U hebt een verhoogd risico op een seksueel overdraagbare aandoening, zoals bijvoorbeeld HIV door wisselende seksuele contacten of door regelmatig bezoek aan gebieden waar HIV veel voorkomt;
• U gebruikt drugs, of heeft dit ooit gebruikt (intraveneus drugsgebruik);
• U kunt geen spermadonor worden in het UMC Utrecht als u sperma doneert, hebt gedoneerd of in de toekomst wilt doneren aan een andere spermabank dan het UMC Utrecht, via websites op het internet of in privésfeer.

Spermadonorschap en anonimiteit 

In Nederland mag een spermadonor voor maximaal 12 gezinnen doneren. Het maximaal aantal gezinnen waarvoor uw wilt doneren, wordt in overleg met u vastgesteld. Een donor kan niet bepalen aan wie het sperma wordt afgestaan en kan geen beroep doen op het vaderschap. Spermadonoren zijn niet de wettelijke of sociale vader van het kind dat ontstaat uit behandelingen met donorsperma. Er bestaat geen familierechtelijke band.

Gegevens van de spermadonor 

Uw gegevens worden in eerste instantie opgeslagen in een digitaal dossier in het UMC Utrecht. In de wet “Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting” is vastgelegd dat kinderen het recht hebben om te weten van wie ze afstammen. Zodra er een zwangerschap is ontstaan uit een behandeling met donorsperma, worden zowel de moeder als de donor aangemeld bij het College Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting van het ministerie van VWS (hierna genoemd het College).

Er wordt u gevraagd een donorpaspoort in te vullen. Het donorpaspoort is primair bedoeld om een kind desgewenst later enig inzicht te geven in de sociale achtergrond, uiterlijke kenmerken, karaktereigenschappen en hobby’s van zijn/haar biologische verwekker. Het kind krijgt vanaf de leeftijd van 12 jaar recht op inzage in het donorpaspoort. De ouders hebben ook vóór het 12e jaar van het kind recht op inzage in het donorpaspoort.

Vanaf de leeftijd van 16 jaar kan het kind een verzoek indienen om geïnformeerd te worden over de identiteit van de donor. Uitsluitend als de donor zeer zwaarwegende redenen heeft om zijn identiteit niet prijs te geven, kan dit geweigerd worden. Als het donorkind contact wenst, wordt hierover via het College tussen donor en kind bemiddeld. Het College verstrekt ook medische gegevens van donoren en kinderen op aanvraag van huisartsen. Op de website van het College Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting, www.donorgegevens.nl, vindt u informatie over hoe het College met donorgegevens omgaat.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Analyse van de spermacellen 

Bij het eerste bezoek in het UMC Utrecht wordt de kwaliteit van het sperma onderzocht. Voor een goede beoordeling is het noodzakelijk dat u de 2 tot 5 dagen voorafgaand aan de afspraak geen zaadlozingen heeft. Het sperma moet in het ziekenhuis worden verkregen. Hiervoor zijn privékamers beschikbaar. Het zaadmonster wordt onder andere onderzocht op het aantal zaadcellen, de beweeglijkheid en het percentage normaal gevormde zaadcellen. Als blijkt dat er sprake is van mogelijke verminderde vruchtbaarheid wordt u hiervan telefonisch op de hoogte gesteld. Er wordt bloed afgenomen om de bloedgroep te bepalen, en uw bloed en urine worden getest op seksueel overdraagbare aandoeningen (HIV, Chlamydia, gonorroe, syfilis, hepatitis B en C, HTLV I en II).

Volgens richtlijnen die zijn uitgegeven door het Ministerie van Volksgezondheid, wordt al het sperma van donoren diepgevroren in vloeibare stikstof (± 196C). Het is gebleken dat niet al het sperma geschikt is om ingevroren te worden. Soms voldoet normaal sperma na een invries- en ontdooiprocedure niet meer aan de gestelde minimumeisen voor een behandeling. Als het zaad niet geschikt is voor invriezen, betekent dit meestal niet dat de donor onvruchtbaar is. Het betekent dat het niet geschikt is voor gebruik bij een spermabank.

Gesprek met de arts 

Als er bij het tot nu toe verrichte onderzoek geen afwijkingen zijn vastgesteld, volgt een gesprek met een arts. In dit gesprek vragen we naar uw motivatie, geven we informatie over het donorschap en de gevolgen hiervan en beoordelen we of er contra-indicaties voor spermadonorschap aanwezig zijn. Het al door u ingevulde “Overeenkomst tussen spermadonor voor de spermabank met het UMC Utrecht ” met daarin het maximaal aantal gezinnen en “Het donorpaspoort” worden met u doorgenomen en daarna bewaard in uw digitale status.

Gesprek met de klinisch geneticus 

Tenslotte is het belangrijk om na te gaan in hoeverre er erfelijke aandoeningen in uw familie voorkomen. Aan de hand van het “Vragenformulier voor potentiële spermadonoren” heeft u een gesprek met een klinisch geneticus (specialist op het gebied van erfelijke aandoeningen) van het UMC Utrecht. In dit gesprek gaat de geneticus na in hoeverre erfelijke afwijkingen een reden zouden zijn om u als donor af te moeten wijzen. Als dit het geval is, wordt u daarvan schriftelijk op de hoogte gebracht. Als er in de toekomst een genetische afwijking wordt vastgesteld bij u of in uw familie, dan verwachten wij dat u ons hierover op de hoogte stelt. Andersom zullen wij u ook op de hoogte stellen als er een mogelijk erfelijke afwijking wordt vastgesteld bij een van de donorkinderen. Het is mogelijk dat wij u dan vragen om aanvullend onderzoek te laten verrichten.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Periode van doneren 

Als er tot dan toe geen bezwaren zijn vastgesteld, wordt u geaccepteerd als spermadonor. Aan donoren wordt gevraagd minimaal één keer per maand te doneren. De eerste afspraak wordt, in overleg met u, door het secretariaat ingepland. Vervolgafspraken maakt u op de donoravond of online. Donoravonden zijn wisselend per week op de dinsdag, woensdag of donderdag. Voor één zwangerschap zijn gemiddeld twee tot drie donaties nodig. Dit houdt in dat we u vragen 50 tot 75 keer te komen doneren. Ook dan is het steeds noodzakelijk een onthoudingsperiode van 2 tot 5 dagen te handhaven.

In de periode dat u sperma doneert wordt er elke drie maanden een bloed- en urineonderzoek uitgevoerd. Sommige aandoeningen hebben een incubatietijd van enkele maanden. Daarom wordt het ingevroren sperma pas vrijgegeven en gebruikt voor inseminaties als de bloedtesten een half jaar later nog steeds negatief zijn. Wij verwachten dat u het aan ons meldt als er een seksueel contact heeft plaatsgevonden waarbij er een risico is op een seksueel overdraagbare aandoening. Ook van ziekten die u tijdens (verre) reizen heeft doorgemaakt worden wij graag op de hoogte gebracht. Zo nodig zal dan een extra screening verricht worden.

Gebruik van donorsperma voor inseminaties

Ongeveer een jaar na de intake komen de eerste ingevroren donaties vrij voor gebruik. Wij streven ernaar om wensouders de mogelijkheid te bieden om meerdere kinderen te krijgen van dezelfde donor. Daarom kan het zijn dat het sperma gedurende lange periode (jaren) wordt inzet.

Wij streven ernaar om jaarlijks de donoren te informeren over het aantal kinderen dat geboren is. Daarnaast mag u altijd contact opnemen om te vragen of het sperma al gebruikt is, en of er kinderen geboren zijn. Er kunnen speciale situaties zijn, waarin wij contact met u op willen nemen. Bijvoorbeeld als er aanleiding is om extra genetisch onderzoek te doen. Daarom is het belangrijk dat u ons op de hoogte houdt van adreswijzigingen.

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Einde donorschap 

Zodra er voldoende donaties zijn opgeslagen, kunt u stoppen met doneren. Als u vroegtijdig wilt stoppen met doneren kan dat op elk moment. Wel vragen we u om 6 maanden later nog eenmalig uw bloed te laten testen. Zo kunnen we uw laatst ingeleverde sperma nog veilig gebruiken. Er kan ook een medische reden zijn waarom u moet stoppen met doneren.

Vergoeding 

Het is in Nederland niet geoorloofd om te betalen voor spermadonaties. Wel krijgt u voor uw bezoeken aan de afdeling Voorplantingsgeneeskunde en het fertiliteitslaboratorium een onkostenvergoeding. Als u in de provincie Utrecht woont bedraagt de onkostenvergoeding 30 euro per afspraak, buiten de provincie Utrecht 50 euro.  

Graag willen wij u als team Voortplantingsgeneeskunde hartelijk bedanken voor uw interesse om donor te worden en zo paren en alleenstaande en lesbische vrouwen te helpen in het vervullen van hun kinderwens.

Aanmelden

Bent u na het lezen van deze informatie geïnteresseerd in het spermadonorschap? Dan is aanmelden mogelijk via het aanmeldformulier spermadonoren. 

Aanmelden spermadonoren

Bron
Deze informatie is gebaseerd op “Bijlage I, voorbeeld informatiefolder donor” uit het Landelijk standpunt NVOG/KLEM spermadonatie. Utrecht, april 2018   

Meer informatie

• Landelijk informatiepunt donorconceptie

Zorgkosten uitklapper, klik om te openen

Contact uitklapper, klik om te openen

Het maken van afspraken kan op werkdagen van 08.00 - 16.00 uur.