Invriezen van eierstokweefsel

De behandeling van kanker kan schadelijk zijn voor de vruchtbaarheid. Er zijn verschillende technieken om de vruchtbaarheid zo veel mogelijk te sparen, dit kan zowel voor als tijdens de behandeling van kanker. 

Een van de mogelijkheden om voorafgaande aan de kankerbehandeling de vruchtbaarheid te sparen is het invriezen en bewaren van eierstokweefsel; ook wel cryopreservatie van ovariumweefsel genoemd.

Voorbereiding uitklapper, klik om te openen

Voor deze ingreep is een ziekenhuisopname van één tot twee dagen nodig. Daarom nemen we u op op de verpleegafdeling gynaecologie

Narcose

U krijgt voor dit onderzoek een algehele narcose.

Eten en drinken

Omdat u algehele narcose krijgt mag u op de dag van het onderzoek vanaf middernacht niets meer eten en drinken.

Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen

Het wegnemen van een eierstok gebeurt tijdens een kijkoperatie (laparoscopie) onder  algehele verdoving (narcose).

Buikholte zichtbaar maken

Als u op de operatietafel ligt, krijgt u een algehele narcose. Daarna maakt de arts een klein sneetje in of vlak onder uw navel. Nu wordt eerst via een dunne naald twee à drie liter gas in uw buikholte gebracht. Uw buik blaast hierdoor een beetje op. We doen dit om het zicht voor de arts te verbeteren en de kans op verwonding van uw darmen of bloedvaten te verkleinen.

Sneetje in buikholte

Vervolgens brengt de arts een kijkbuis door een sneetje in uw buikholte. Deze kijkbuis is aangesloten op een lichtbron. De arts kan nu alle organen in uw buikholte bekijken (zoals de lever en de geslachtsorganen).

De arts maakt nog een sneetje, vlak boven de haargrens van uw schaamhaar. Via dit sneetje verwijdert de arts één eierstok, de andere eierstok blijft in de buik.

De invries- en bewaarprocedure

Na verwijdering van de eierstok wordt de buitenste laag, met de voorraad onrijpe eicellen, in kleine stukjes gesneden. Dit weefsel wordt ingevroren en bewaard in vloeibare stikstof. De onrijpe eicellen in dit weefsel, kunnen bij deze temperatuur, jarenlang worden bewaard. Door het invriezen en het later ontdooien raakt een deel van de eicellen in het eierstokweefsel beschadigd.

Complicaties

Soms is een kijkoperatie niet uitvoerbaar, omdat er verklevingen in de buik zijn en de operatie te risicovol is. De ingreep wordt dan gestaakt. Zolang het invriezen van eierstokweefsel een experimentele behandeling is, wordt hiervoor namelijk geen grote buikoperatie gedaan.

Bij een kijkoperatie treden heel soms beschadigingen aan urinewegen, darmen of bloedvaten op en is er een klein risico op het ontstaan van een infectie of trombose. De risico’s van algehele verdoving zijn erg klein als er geen risicofactoren zijn.

Meer informatie

Bij het invriezen van eierstokweefsel wordt een van uw eierstokken tijdens een operatie verwijderd en in kleine stukjes ingevroren. Als uw behandeling van kanker is afgerond en u kinderwens heeft, maar onvruchtbaar bent geworden, kunnen de stukjes eierstokweefsel worden ontdooid en teruggeplaatst. Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat u zwanger kunt worden van een genetisch eigen kind. Deze behandeling is nog experimenteel.

Meer over het invriezen van eierstokweefsel vindt u op de website van het Nederlands Netwerk fertiliteitspreservatie (NNF).

Na de behandeling uitklapper, klik om te openen

Uitslaapkamer

Na de ingreep gaat u naar de uitslaapkamer. U blijft in de uitslaapkamer tot u weer goed wakker bent. Daarna gaat u terug naar de verpleegafdeling.

Naar huis

Na de ingreep blijft u nog een tot twee dagen in het ziekenhuis

Rustig aan doen

U doet er goed aan uzelf een dag of tien te ontzien. Als het voor u onduidelijk is wat u wel en wat u niet thuis mag doen, bespreekt u dit dan met de arts of verpleegkundige. Meestal voelt u zelf wel wat u wel en niet kan doen. 

Hechtingen

De hechtingen kunt u één week na de ingreep door uw huisarts laten verwijderen.

Controleafspraak

Als u voor een controleafspraak op de polikliniek terug moet komen, maken we hiervoor een afspraak met u.

Chemotherapie

De chemotherapie kan binnen enkele dagen na de operatie gestart worden.

Vervolg

Terugplaatsen eierstokweefsel

Na het beëindigen van de behandeling van kanker wordt duidelijk of u onvruchtbaar bent geworden of niet. Als u kinderwens heeft maar onvruchtbaar bent geworden, wordt besloten óf, en zo ja wanneer het ingevroren eierstokweefsel wordt ontdooid en teruggeplaatst.

De ingreep

Bij de terugplaatsing worden stukjes ontdooid eierstokweefsel in de achtergebleven eierstok geplaatst. Voor deze operatie is ook weer een ziekenhuis-opname van 1 tot 2 dagen nodig. Als het teruggeplaatste eierstokweefsel levensvatbaar is, komt de menstruele cyclus weer op gang. Er kan dan weer een eisprong plaatsvinden, waardoor er een kans bestaat op een natuurlijke zwangerschap.

Om de kans op zwangerschap te verhogen is soms een ivf-behandeling nodig.

Achtergebleven eierstok

In een aantal gevallen komt voor dat de achtergebleven eierstok na de behandeling voor kanker nog functioneert en terugplaatsing van het ingevroren eierstokweefsel dus niet noodzakelijk is. De achtergebleven eierstok zorgt dan iedere maand voor een eicel, die bevrucht zou kunnen worden. De menstruele cyclus gaat door tot de eicelvoorraad op is. Tot die tijd is er nog steeds kans op een spontane zwangerschap. Daarna zou desgewenst tot terugplaatsing van het ingevroren weefsel kunnen worden overgegaan. U kunt tot uw 50 jaar gebruik maken van het ingevroren eierstok weefsel.

Belangrijk om te weten

• Er kan een leeftijdsbovengrens gehanteerd worden (>35 jaar is de eicelvoorraad verminderd).
• De behandeling is alleen mogelijk als er een grote kans bestaat op uitval van de eierstokken door de behandeling van kanker.
• De kankerbehandeling hoeft niet uitgesteld te worden.

Waar in Nederland

Het invriezen van eierstokweefsel is vooralsnog in Nederland een experimentele procedure. Het invriezen gebeurt in vier universitaire centra in Nederland:

• Universitair Medisch Centrum Utrecht
• Erasmus MC Rotterdam
• Leids Universitair Medisch Centrum
• Universitair Medisch Centrum St Radboud in Nijmegen

Wachttijden uitklapper, klik om te openen

Meer weten uitklapper, klik om te openen

In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Afspraken’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.

Naar Mijn UMC Utrecht

Wat hoort er bij deze behandeling

• Polikliniek Voortplantingsgeneeskunde

Zorgkosten

Contact uitklapper, klik om te openen

Het maken van afspraken kan op werkdagen van 08.00 - 16.00 uur.