Als de zorg anders loopt dan verwacht
Iedere dag werken wij hard om de beste zorg te verlenen. Soms gaat de zorg anders dan gepland. Er kan dan sprake zijn van een complicatie, incident of calamiteit. Hieronder volgt informatie over wat dit betekent en hoe wij omgaan met deze gebeurtenissen.
Complicaties, incidenten en calamiteiten uitklapper, klik om te openen
Een complicatie is een onbedoelde gebeurtenis waarbij de kwaliteit van zorg wel goed is geweest, maar de uitkomst van de behandeling anders is dan verwacht. Een complicatie is helaas soms het risico van een behandeling.
Een incident is een onbedoelde gebeurtenis tijdens het zorgproces die tot schade aan de patiënt heeft geleid of had kunnen leiden. De kwaliteit van zorg is tekortgeschoten. Indien u gevolgen heeft ervaren van een incident, is de zorgverlener verplicht u dit te melden en in uw patiëntendossier vast te leggen. (De)centrale incidentencommissies van het UMC Utrecht analyseren het incident binnen de muren van het ziekenhuis om ervan te leren en de kans op herhaling te verkleinen. Het kan nodig zijn om bij de analyse van een incident zorgverleners van buiten het UMC Utrecht te betrekken. Door het incident bij u te melden, veronderstelt het UMC Utrecht dat uw toestemming geeft om waar nodig zorgverleners van buiten het UMC Utrecht te betrekken.
Een calamiteit is vergelijkbaar met een incident, maar het verschil is dat bij een calamiteit sprake is van ernstige schade bij de patiënt of zelfs overlijden. De definitie van een calamiteit is vastgelegd in de Wet Kwaliteit Klachten en Geschillen Zorg (Wkkgz). In deze wet staat dat een zorginstelling een mogelijke calamiteit bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) meldt. Medewerkers melden een mogelijke calamiteit bij de calamiteitencommissie van het UMC Utrecht. De calamiteitencommissie beslist vervolgens of een gebeurtenis mogelijk binnen de criteria van de definitie van een calamiteit valt.
Er zijn twee opties:
- De calamiteitencommissie besluit dat er is geen sprake van een mogelijke calamiteit:
De gebeurtenis wordt dan niet gemeld aan de IGJ. De hoofdbehandelaar bespreekt dit besluit met de patiënt, de ouders, of de nabestaanden. Als er geen sprake is van een mogelijke calamiteit, maar wel sprake is van een incident, dan gaat de (de)centrale incidentencommissie de melding analyseren. - De calamiteitencommissie besluit dat er mogelijk sprake is van een calamiteit:
Het UMC Utrecht meldt de mogelijke calamiteit aan de IGJ. Hierna volgt een intern systematische incidenten reconstructie en evaluatie (SIRE)-onderzoek. De hoofdbehandelaar informeert de patiënt, ouders of nabestaanden dat dit SIRE-onderzoek gaat plaatsvinden.
SIRE-onderzoek uitklapper, klik om te openen
Als een melding van een mogelijke calamiteit bij de IGJ is gedaan, doen twee medewerkers van het UMC Utrecht, die niet bij de zorg betrokken waren, een SIRE-onderzoek.
Het doel van een SIRE-onderzoek is om processen en systemen in het ziekenhuis te verbeteren en de kans op herhaling van de gebeurtenis te verkleinen. Een SIRE-onderzoek:
- gaat niet over waarheidsvinding of het aanwijzen van schuldigen;
- richt zich op het vinden van de oorzaken en het geven van aanbevelingen voor verbeteringen.
De SIRE-onderzoekers spreken met betrokken zorgverleners en bekijken het patiëntendossier. Uiteraard houden zij zich hierbij aan de geheimhoudingsplicht. Om van de situatie te kunnen leren, willen de onderzoekers ook weten hoe de patiënt, ouders, of nabestaanden over de gebeurtenis denken. De SIRE-onderzoekers nodigen de patiënt, ouders of nabestaanden uit voor een gesprek om hun ervaring te delen. Deelname aan dit gesprek is vrijwillig. Een SIRE-onderzoek duurt vaak enkele maanden.
Na het onderzoek bespreekt de calamiteitencommissie het SIRE-verslag. De commissie stemt de verbetermaatregelen uit het SIRE-verslag af met de afdelingshoofden van de betrokken afdelingen en de directeur kwaliteit van zorg & patiëntveiligheid. De raad van bestuur informeert vervolgens de IGJ. De hoofdbehandelaar nodigt de patiënt, ouders of nabestaanden uit om te bespreken wat het onderzoek heeft opgeleverd. Als uit het SIRE-onderzoek volgt dat de gebeurtenis niet wordt bestempeld als een calamiteit in de zin van de Wkkgz, dan betekent dit niet dat de gebeurtenis wel als calamiteit door patiënt, ouders of nabestaanden kan worden ervaren.
Ondersteuning voor patiënten, ouders of nabestaanden uitklapper, klik om te openen
Een incident kan voor u grote invloed hebben. Wij vinden het belangrijk dat u zich ondersteund voelt. Het patientsupport-team neemt daarom contact met u op wanneer een gebeurtenis als mogelijke calamiteit aan de IGJ is gemeld. U kunt ook zelf het patientsupport-team bereiken via telefoonnummer 088 75 562 08 of patientsupportteam@umcutrecht.nl. De patientsupporters kunnen u ook informeren over een klachtenprocedure. Een klachtenprocedure kan naast een SIRE-onderzoek plaatsvinden.
Cijfers over incidenten en calamiteiten uitklapper, klik om te openen
Wij vinden het belangrijk om open te zijn over incidenten en calamiteiten en hier geregeld bij stil te staan. Zo organiseert het UMC Utrecht interne reflectiebesprekingen, bijeenkomsten voor decentrale incidentencommissies, trainingsmiddagen voor onderzoekers en is er de jaarlijkse Cullen-lezing. Elk jaar publiceren wij samen met andere universitaire ziekenhuizen het jaarverslag van de calamiteitencommissie.
Melding van incidenten door externe zorgverleners uitklapper, klik om te openen
Ook ketenpartners kunnen incidenten melden bij het UMC Utrecht. Via Melding van incidenten door externe zorgverleners kunt u als externe zorgverlener een incident doorgeven.
Ondersteuning voor zorgverleners uitklapper, klik om te openen
Ook zorgverleners kunnen last hebben van een incident of calamiteit. Bij het UMC Utrecht is een team van zorgverleners speciaal getraind om collega’s te ondersteunen. De contactgegevens van dit team staan op de intranetpagina van het UMC Utrecht.