Besmettelijk afval zoals naalden, afval van het laboratorium, verbandmiddelen. In het UMC Utrecht produceren we jaarlijks 200 ton van dit soort specifiek ziekenhuisafval, kortweg SZA. Dit afval wordt verpakt in plastic vaten en in z’n geheel verbrand bij de afvalverwerker. Niet heel milieuvriendelijk dus. Om dit proces duurzamer te maken is nu de Sterilwave in gebruik genomen: een machine die SZA-afval met microgolven ontsmet en vermaalt tot kleine deeltjes.

Niet voor niets heet de machine Sterilwave: steril staat voor steriliseren of ontsmetten en wave omdat de machine werkt met microgolven, dezelfde techniek als in magnetrons. Omdat het afval vermalen wordt, neemt het volume met zo’n 40 procent af. “Dit scheelt jaarlijks enorm veel vaten die verbrand worden”, vertelt teamleider interne logistiek en afvalmanagement Edwin van Stralen van het UMC Utrecht.

Veel minder ziekenhuisafval

In het duurzaamheidsbeleid van het UMC Utrecht is afvalbeleid een belangrijk onderdeel. Naast CO2-neutraal in 2030, willen we als ziekenhuis volledig circulair zijn in 2050. Edwin: “Door ons ziekenhuisafval te verminderen en circulair te maken, kunnen we hieraan bijdragen. Daarom gingen we op zoek naar aanbieders om dit afval te recyclen. Een proef met de Sterilwave loopt nu een jaar, we zijn heel enthousiast, omdat we nu alleen een ongevaarlijke lading van kleine afvaldeeltjes, flakes, overhouden, die niet meer besmettelijk of gevaarlijk is. Bovendien veel minder in volume, dus goedkoper in transport en minder co2-uitstoot.” Na een succesvolle proef in samenwerking met het laboratorium is inmiddels ook de benodigde omgevingsvergunning milieu voor inzet van de Sterilwave rond.

Nieuw: ziekenhuisafval als zaagselvervanger

En daar blijf het niet bij. Het UMC Utrecht zet nu een volgende unieke stap: het afval dat overblijft uit de SZA wordt niet meer verbrand, maar ingezet als zaagselvervanger in de cementindustrie. “Normaal koopt de afvalverwerkingsfabriek zaagsel als absorberend middel bij hun verwerkingsprocessen, voortaan gebruiken ze nu deels het restproduct uit ons SZA. Er hoeven dus minder bomen gekapt te worden, omdat ze ons restproduct kunnen gebruiken”, aldus Edwin. Ook voor deze nieuwe manier van afvalverwerking is inmiddels vergunning afgegeven: de afvalverwerker mag voortaan ook uit de gezondheidszorg afval verwerken. “In Nederland zijn we nu het eerste ziekenhuis dat het restproduct uit de SZA circulair maakt door het als zaagselvervanger in te zetten. Vanuit andere ziekenhuizen is er al veel belangstelling.”

Trots op circulair

Nu de Sterilwave in het UMC Utrecht in gebruik is genomen, wordt al nagedacht over uitbreiding met ander SZA-afval en op andere afdelingen in het ziekenhuis. “De machine die we nu gebruiken kan ongeveer 30 procent van ons totale SZA verwerken tot circulair restproduct. We werken toe naar 60 tot 70 ton per jaar. Achter de schermen vraagt dit nog om wat extra voorbereidingen, dus daar kunnen we niet morgen al mee beginnen. We bouwen het op en onderzoeken de mogelijkheden om eventueel een grotere machine aan te schaffen, zodat we nog meer SZA circulair kunnen maken.” Dat het gelukt is om het afval recyclebaar te maken, daar is Edwin het meest trots op. “Het is maar een begin, maar zeker schaalbaar, binnen het UMC Utrecht en ook daarbuiten. We hebben nog meer te doen, onze andere afvalstromen moeten ook nog duurzamer worden. Vloeistoffen van chemokuur en menselijk restmateriaal bijvoorbeeld, die zullen natuurlijk nooit in de Sterilwave belanden. Maar we bereiken hier echt wat mee.”

Bekijk hoe Sterilwave ons afval circulair maakt