Miljoenen voor onderzoek naar Open Science
Een internationaal onderzoeksteam onder leiding van het UMC Utrecht heeft een Europese Horizon-subsidie van 2 miljoen euro ontvangen. Daarmee gaat het team onderzoek doen naar Open Science, de beweging die streeft naar meer openheid in wetenschappelijk onderzoek. De vraag die de onderzoekers willen beantwoorden is: hoe effectief zijn bestaande Open Science-maatregelen?
Open Science is een beweging in de academische wereld, die als doel heeft om wetenschappelijk onderzoek opener en transparanter te maken. Dat kan bijvoorbeeld door wetenschappelijke artikelen niet achter een paywall te verstoppen, maar toegankelijk te maken voor het grote publiek. Of door datasets online te publiceren, zodat iedereen ze kan inzien en gebruiken.
Wetenschappelijk onderbouwen
Op de visie achter Open Science valt wat Inge Stegeman betreft weinig af te dingen. “Meer transparantie en openheid in de wetenschap, daar kun je bijna niet tegen zijn”, vindt de epidemioloog en onderzoeker van het UMC Utrecht Hersencentrum. Wat haar wel verbaast, is de overtuiging waarmee veel van haar collega’s zeggen dat de maatregelen die ze in het kader van Open Science nemen, werken. Inge: “In mijn ogen kunnen we dat onvoldoende onderbouwen, want er wordt nauwelijks onderzoek gedaan naar de effectiviteit van dit soort interventies. Ik twijfel niet aan het nut van Open Science, maar ik vind wel dat we de kwaliteit van ons werk moeten waarborgen.”
Inhoudelijke check
Het internationale team gaat een aantal Open Science-interventies op de proef stellen. “Een voorbeeld zou open peer review kunnen zijn”, zegt Inge. “Daarbij is de inhoudelijke check van wetenschappelijke artikelen door collega-onderzoekers volledig openbaar.” Nu wordt deze check vaak nog anoniem gedaan: de identiteit van de experts die een artikel lezen en beoordelen, is dan alleen bekend bij het betreffende wetenschappelijke tijdschrift. “Misschien werkt open peer review goed. Maar misschien worden reviewers wel veel terughoudender als ze hun anonimiteit kwijt zijn”, zegt Inge. “Met OSIRIS brengen we de positieve en de negatieve effecten van Open Science-maatregelen in kaart.”
Een belangrijke partner van Inge Stegeman in dit project is Mariska Leeflang van het Amsterdam UMC. De twee onderzoekers kwamen samen op het idee voor dit project. Het team bestaat verder uit onderzoeksgroepen van nog zeven Europese kennisinstellingen. Als penvoerder ontvangt het UMC Utrecht bijna een kwart van het beschikbaar gestelde geld (470.000 euro).
