In de rubriek Feit of Fabel onderzoeken we een aanname uit het dagelijks leven op het gebied van zorg en gezondheid. Deze keer: kokosvet is plantaardig vet, dus veilig vet.

Iedereen heeft cholesterol nodig. Cholesterol is een vetachtige stof die je lichaam gebruikt als een bouwstof. Je lichaam heeft het nodig om verschillende dingen te produceren, waaronder cellen, hormonen en gal. Je maakt cholesterol voor het grootste deel zelf aan in je lever. De rest neem je op uit voeding. Daarna reist de cholesterol via je bloed door je lichaam om op de juiste plekken te komen.

Balans

Wie meer cholesterol opneemt dan nodig, loopt een hoger risico op hart- en vaatziekten. De verhouding tussen de twee soorten cholesterol – HDL en LDL – speelt hierin een belangrijke rol. LDL-cholesterol kan blijven plakken aan de binnenkant van je bloedvaten, wat aderverkalking wordt genoemd. Op den duur zorgt dit ervoor dat er een vernauwing van het bloedvat ontstaat. HDL voert die cholesterol juist af, zodat het niet blijft plakken. Daarom is het belangrijk dat de twee soorten in balans blijven.

Verzadigde en onverzadigde vetten

Diëtiste Nicole Broekman-Peters werkt in het UMC Utrecht met patiënten aan een gezond voedingspatroon. “In het dagelijks leven merk je niets van een te hoog cholesterol. Je krijgt er geen klachten door. Maar op de lange termijn kan een te hoog cholesterol behoorlijk schadelijk zijn. Het is dus belangrijk die waarden goed te houden. Dat doen we onder andere door gezonde voeding. LDL-cholesterol in je bloed wordt verhoogd door voeding met verzadigd vet, ook wel ‘verkeerd vet’ genoemd. Door verzadigde vetten te vervangen door onverzadigde vetten kun je de verhouding tussen de HDL- en LDL-cholesterolwaarden in je lichaam verbeteren.”

“In de meeste dierlijke producten zit veel verzadigd vet. Denk daarbij aan vlees, maar ook aan bijvoorbeeld kaas of roomboter. Door te kiezen voor magere producten of plantaardige vetten krijg je daar minder van binnen. Vervang bijvoorbeeld roomboter door olijfolie of zonnebloemolie bij het bakken. Plantaardige vetten zijn namelijk bijna altijd onverzadigde vetten.”

Uitzonderingen

Maar er zijn uitzonderingen op die regel. “Vis is zo’n uitzondering. Hoewel vis een dierlijk product is, bevat vis juist vooral onverzadigde vetten. Dat maakt vis dus een gezondere keuze” licht Nicole toe. Ook de andere kant op zijn er uitzonderingen. “Een opmerkelijk voorbeeld is kokosvet. Waar bijna alle plantaardige producten onverzadigd vet bevatten, bevat kokos juist veel verzadigd vet. Een verraderlijk misverstand, omdat kokosvet en –olie juist populair zijn nu. Een andere plantaardige olie, zoals olijfolie of zonnebloemolie, zou een gezondere keuze zijn.” De stelling ‘kokosvet is plantaardig vet, dus veilig vet’ is dus een …

Bewust eten

Dat plantaardig vet beter is voor je cholesterol betekent niet dat je nu zo veel onverzadigde vetten zou moeten eten als je kunt. “Onverzadigde vetten bevatten nog steeds veel calorieën, en een teveel aan calorieën is ook niet gezond. Dat kan leiden tot overgewicht, en overgewicht leidt op zijn eigen manier ook weer tot een hoger risico op hart- en vaatziekten. Ook hier geldt dus: zorg voor een gebalanceerd dieet met voldoende groente en fruit, volkorenproducten en vocht.”

Meer vragen over voeding? Kan je lichaam bijvoorbeeld zonder suiker? Lees het hier.