Rechten in de zorg

Wij doen er alles aan om u de beste zorg en behandeling te geven. Dat doen we samen met u. Onder andere door informatie te geven en ervaringen uit te wisselen. De relatie tussen zorgverlener en patiënt is geregeld via de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO).

VOLGENS DE WET HEBT U RECHT OP: uitklapper, klik om te openen

Informatie

Als patiënt hebt u recht op informatie in begrijpelijke taal. Alleen als u goed geïnformeerd bent, kunt u meedenken en meebeslissen over de behandeling. De zorgverlener moet u altijd mondeling informeren. Dit kan aangevuld worden met schriftelijke informatie. U hebt recht op informatie over:

• uw ziekte
• aard en doel van de behandeling of het onderzoek en van de uit te voeren verrichtingen
• gevolgen en risico’s daarvan
• andere methoden van behandeling of onderzoek die in aanmerking komen
• gevolgen van niet behandelen of niet onderzoeken
• de nazorg

Zo weet u wat er gaat gebeuren. En kunt u samen met de zorgverlener een goed besluit nemen. Begrijpt u iets niet? Of bent u iets vergeten? Vraag dan vooral om uitleg.

Informatie weigeren

Als u bepaalde informatie niet wilt, dan mag u informatie weigeren. Stel dat u bijvoorbeeld niet wilt weten of u een verhoogd risico hebt op een erfelijke aandoening.  Alleen als de zorgverlener denkt dat het voor u of voor anderen ernstig nadeel oplevert, kan hij de informatie toch geven.

Opnemen van het gesprek in de spreekkamer

U mag het gesprek met uw zorgverlener in de spreekkamer opnemen (geluidsopname). Zo kunt u thuis nog eens rustig luisteren naar de informatie. Een opname van het gesprek kan u helpen om bijvoorbeeld een behandelkeuze te maken. Belangrijk om te weten:

• vraag van tevoren toestemming aan uw arts voor opname. Dit is niet verplicht, maar wel netjes
• de opname is alleen voor uzelf bedoeld. Zonder toestemming van de zorgverlener mag u de opname niet openbaar delen
• u mag géén filmpje opnemen of foto's maken van uw zorgverlener. Filmpjes en foto's kunnen de privacy van de zorgverlener schaden.

Praten over behandelwensen en -grenzen

Misschien zijn er ook grenzen die u stelt aan uw behandeling in het ziekenhuis. Sommige patiënten willen bijvoorbeeld niet gereanimeerd worden. Het afzien van een bepaalde behandeling noemen we een ‘behandelbeperking’. Uw arts kan ook initiatief nemen om een behandelbeperking met u te bespreken. Dit gebeurt als een behandeling niet (meer) medisch zinvol is. Met deze folder willen wij u voorbereiden op een gesprek over behandelbeperkingen:

• folder praten over behandelwensen en -grenzen

Beslissingen nemen

U hebt het recht om zelf te beslissen over uw behandeling. U beslist bijvoorbeeld of u een bepaald onderzoek wilt of niet.

Toestemming geven

De zorgverlener heeft uw mondelinge toestemming nodig om te starten met een behandeling. Deze toestemming wordt meestal niet expliciet gevraagd. Als u naar ons ziekenhuis komt voor een onderzoek, ingreep of opname, gaan wij ervan uit dat u het eens bent met wat er gaat gebeuren. Voor bepaalde onderdelen vraagt de zorgverlener wél apart toestemming. Bijvoorbeeld voor:

• een operatie
• de anesthesie (verdoving, narcose)
• een endoscopisch onderzoek (een onderzoek waarbij met een buigzaam slangetje in het lichaam wordt gekeken)
• risicovolle behandelingen zoals chemotherapie en bestraling (radiotherapie)
• gebruik van bloed en bloedproducten

Als u toestemming geeft, dan verwacht de zorgverlener dat u meewerkt aan de behandeling. Bijvoorbeeld door adviezen op te volgen.

Stoppen met een behandeling uitklapper, klik om te openen

U kunt een behandeling, zorg of medicijnen weigeren. Dat kan zelfs als u eerst wel toestemming hebt gegeven. Bespreek uw twijfel altijd met uw zorgverlener. De zorgverlener vertelt u wat de gevolgen zijn van uw besluit. Het kan zijn dat u geen behandeling (meer) wilt, terwijl dit gevaarlijk voor u is. Dan moet de zorgverlener dat heel duidelijk zeggen. Bespreek het op tijd als u wilt stoppen met een behandeling. Anders kan de zorgverlener u hiervoor laten betalen. De zorgverlener respecteert uw beslissing.

Zijn er behandelingen die u echt niet wilt? Dan is het goed om dit op te schrijven in een wilsverklaring (of wilsbeschikking). Een voorbeeld daarvan is een ‘niet-reanimatieverklaring’ of een ‘behandelverbod’.

Meer informatie over een wilsverklaring

Een medisch dossier

Voor een goede behandeling is het nodig dat uw behandelend arts een dossier aanlegt. Dit is ook een wettelijke plicht voor elke zorgverlener. In het dossier staat informatie over:

• uw gezondheidssituatie
• onderzoeken en behandelingen die u hebt gehad
• gegevens die uw arts met uw toestemming heeft opgevraagd. Bijvoorbeeld bij uw huisarts of een medisch specialist in een ander ziekenhuis

Privacy

Medewerkers van het UMC Utrecht doen hun best om uw privacy te waarborgen. Dit betekent onder meer dat wij:

• zorgvuldig omgaan met uw persoonlijke en medische gegevens
• onbevoegden geen toegang geven tot uw gegevens

Meer informatie over hoe wij met uw privacy en dossier omgaan
 

Vertrouwelijkheid van informatie

Zowel artsen, verpleegkundigen als andere medewerkers van het UMC Utrecht zijn gebonden aan het beroepsgeheim. Zij mogen gegevens over u alléén aan anderen verstrekken nadat u daarvoor schriftelijk toestemming hebt gegeven. Degenen die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen wel onderling gegevens opvragen en uitwisselen. Dat mag alleen als dat nodig is voor de behandeling. Uw behandelend arts rapporteert over het onderzoek en de behandeling aan uw verwijzer. Dit kan uw huisarts, maar ook een andere specialist zijn.

Ook voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs mogen gegevens over uw ziektebeeld onder bepaalde omstandigheden gebruikt worden. Daarnaast worden landelijk over diverse ziekten gegevens verzameld (kwaliteitsregistraties). Het UMC Utrecht werkt hier aan mee. Het doel van deze registraties is bredere kennis over specifieke ziekten te krijgen.

Meer informatie over hoe wij uw gegevens gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en kwaliteitsregistraties

Onderzoeksgegevens over ervaringen van patiënten met hun behandeling en over resultaten van verschillende behandelingen, worden anoniem verwerkt. Dat wil zeggen dat deze gegevens later niet gekoppeld kunnen worden aan de naam van een patiënt. De gegevens worden verzameld om de behandeling van onze patiënten te blijven verbeteren.

Inzage, kopie en vernietiging van uw dossier uitklapper, klik om te openen

U (en uw wettelijke vertegenwoordiger deels) hebben het recht om uw dossier te lezen. Dit kunt u regelen door een kopie op te vragen bij uw behandelend arts. Dit moet u schriftelijk doen door onderstaand formulier in te vullen. Dit formulier kunt u ingevuld overhandigen aan uw arts tijdens uw bezoek aan het ziekenhuis of als bijlage toevoegen aan een e-consult in het patiëntenportaal Mijn UMC Utrecht. Als deze twee opties voor u niet mogelijk zijn kunt u het aanvraagformulier per briefpost versturen. Let op: als u het aanvraagformulier per briefpost verstuurd, hebben we daarbij een kopie van uw geldige legitimatiebewijs nodig om uw identiteit te kunnen vaststellen. Deze kopie zullen wij daarna vernietigen. 

Meer informatie over het e-consult in het Patiëntportaal

Aanvraagformulier kopie dossier

Met onderstaand formulier kunt u een aanvraag doen voor het vernietigen van uw dossier. Het ingevulde formulier kunt u overhandigen aan uw arts tijdens uw bezoek aan het ziekenhuis of als bijlage toevoegen aan een e-consult in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht. Als deze twee opties voor u niet mogelijk zijn kunt u het aanvraagformulier per post versturen. Let op: als u het aanvraagformulier per post verstuurt, hebben we daarbij een kopie van uw geldige legitimatiebewijs nodig om uw identiteit te kunnen vaststellen. Deze kopie zullen wij daarna vernietigen. Houd er rekening mee dat niet alle gegevens kunnen worden verwijderd. Voor uw medische gegevens gelden verplichte bewaartermijnen. Meer informatie hierover leest u bij ‘Een bewaartermijn van uw dossier’.

Meer informatie over het e-consult in het Patiëntportaal 

Aanvraagformulier vernietigen dossier

Wijzigen of aanvullen van uw dossier

Als u of uw wettelijk vertegenwoordiger vindt dat gegevens in uw dossier feitelijk onjuist zijn of onvolledig, kunt u de behandelend arts vragen om deze te wijzigen of aan te vullen. Ook kunt u vragen om uw eigen (aanvullende) verklaring aan het dossier toe te voegen. Dit kunt u doen door onderstaand formulier in te vullen. Dit formulier kunt u ingevuld aan uw arts geven tijdens uw bezoek aan het ziekenhuis of als bijlage toevoegen aan een e-consult in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht. Als deze twee opties voor u niet mogelijk zijn, kunt u het aanvraagformulier per post versturen. Let op: als u het aanvraagformulier per post verstuurt, hebben we daarbij een kopie van uw geldige legitimatiebewijs nodig om uw identiteit te kunnen vaststellen. Deze kopie zullen wij daarna vernietigen.

Meer informatie over het e-consult in het Patiëntportaal

Aanvraagformulier wijzigen of aanvullen van uw dossier

Een bewaartermijn van uw dossier

Het UMC Utrecht is wettelijk verplicht om het kerndossier tot 115 jaar na uw geboorte te bewaren. Het kerndossier bestaat uit:

• verslag van de Spoedeisende Hulp (indien van toepassing)
• een operatieverslag (indien van toepassing)
• een anesthesieverslag (indien van toepassing)
• pathologieverslag (de patholoog onderzoekt in het laboratorium weefsel van patiënten om bijvoorbeeld een diagnose te kunnen stellen)
• een ontslagbrief (brief aan uw huisarts)

Voor de overige gegevens in uw dossier (bijvoorbeeld de diagnose- en behandelgegevens of uitslagen van onderzoeken) geldt de algemene wettelijk bewaartermijn van 20 jaar. Het UMC Utrecht kiest ervoor om ook deze gegevens 115 jaar te bewaren, behalve als u wilt dat wij ze eerder vernietigen. Er geldt een kortere bewaartermijn van 5 jaar na ontslag voor het dossier bij onvrijwillige opnames op de psychiatrische afdelingen. 

Een tweede mening (second opinion) uitklapper, klik om te openen

In de gezondheidszorg hebt u het recht om een tweede mening te vragen. In het Engels heet dat ‘second opinion’. Dat is het oordeel of advies van een andere deskundige dan uw eigen zorgverlener. U mag altijd een tweede mening vragen. U hebt daar geen toestemming voor nodig, ook niet van uw eigen zorgverlener. Het is wel goed om er met hem over te praten. Degene die een tweede mening geeft, neemt de behandeling niet over.

U kunt op verschillende momenten om een second opinion vragen. Bijvoorbeeld als u een belangrijke beslissing moet nemen over de behandeling of als u twijfelt over een diagnose of behandeling. Bespreek een verzoek om een tweede mening (second opinion) van tevoren met uw zorgverzekeraar. Als de zorgverzekeraar de kosten niet accepteert, moet u deze namelijk zelf betalen.
 

Wie beslist? Wilsonbekwaamheid uitklapper, klik om te openen

Een zorgverlener moet altijd toestemming vragen van de patiënt voordat hij mag behandelen. Maar soms is dat niet mogelijk. Bijvoorbeeld als iemand buiten kennis is geraakt, dementerend is of bijvoorbeeld tijdelijk niet kan beslissen door een beroerte. In zulke situaties wordt vastgesteld dat iemand op dat moment niet voor zichzelf over zijn behandeling kan beslissen. We spreken dan over ‘wilsonbekwaam’. Iemand anders moet die beslissingen dan nemen. Dat kan bijvoorbeeld iemand uit de eigen (familie)kring zijn.

Het uitgangspunt is dat iemand wilsbekwaam is. Iemand is wilsbekwaam, totdat en voor zover het tegendeel blijkt. Bij beginnende dementie bijvoorbeeld, mag een ander dus zeker niet zomaar alle beslissingen overnemen.

De arts is de eerste die bepaalt of een patiënt wilsbekwaam is om een bepaalde beslissing rond de zorg of behandeling te nemen. Maar dat beslist hij niet alleen. Hij doet dat samen met andere behandelaars. Familie of mensen uit de omgeving van de patiënt kunnen daarbij ook een rol spelen en hun mening geven. Om vast te stellen of iemand wilsonbekwaam is, zijn er enkele kenmerken die de arts houvast geven.

In het algemeen is wilsonbekwaamheid aan de orde als iemand de informatie over zijn ziekte op dat moment niet kan begrijpen en dus geen goed besluit kan nemen over behandeling en de gevolgen ervan niet meer kan overzien. Misschien hebt u al duidelijke wensen in het geval u zelf wilsonbekwaam wordt. U kunt dan een wilsverklaring opstellen.

Meer informatie over een wilsverklaring

Niet tevreden? Klachtrecht

Het kan gebeuren dat u niet tevreden bent over de zorg of dienstenverlening van het UMC Utrecht. Wij stellen het op prijs als u dit aan ons kenbaar maakt. Dat geeft ons de mogelijkheid samen met u een oplossing te vinden. Het helpt ons ook om de kwaliteit van ons ziekenhuis te verbeteren. Het recht om een klacht in te dienen is vastgelegd in de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 

Wanneer u niet tevreden bent, bespreek dit dan op de afdeling of met uw arts en probeer samen tot een oplossing te komen. Als dit niet lukt, dan kunt u een klacht indienen. U kunt hiervoor contact opnemen met de afdeling klachtenbemiddeling. Hier kunt u meer informatie krijgen over de verschillende klachttrajecten. Er werken klachtenbemiddelaars die met u en de betrokkenen samen tot een oplossing proberen te komen.

U kunt contact opnemen met de afdeling Klachtenbemiddeling via 

088 75 562 08

.
Meer informatie over het indienen van een klacht