Wat is het doel van het onderzoek? uitklapper, klik om te openen

In een wereld waarin we steeds ouder worden, wordt kwaliteit van leven op hogere leeftijd nog belangrijker. Als mensen ouder worden, neemt de kans op artrose (gewrichtsslijtage) toe. Artrose veroorzaakt pijn en beperkt patiënten in hun dagelijks leven.

Er is nog geen behandeling die het ziekteproces afremt. In het ziekteproces van artrose staat de achteruitgang van kraakbeen in aangedane gewrichten centraal. Het bot dat direct onder dit kraakbeen ligt, blijkt ook steeds belangrijker. Zoledronaat is een middel dat werkt op bot en nu al wordt gebruikt om botontkalking (osteoporose) tegen te gaan. Er zijn aanwijzingen dat zoledronaat ook een positief effect heeft op artrose in de knie. Met de ZODIAK-studie willen we het effect van zoledronaat als behandeling van knieartrose testen. Door zoledronaat te geven aan mensen met tekenen van een actief botmetabolisme in de knie, proberen we het verlies van kraakbeen te remmen en de pijn te verminderen.

Wie kan deelnemen aan het onderzoek? uitklapper, klik om te openen

Patiënten met knieartrose moeten aan de volgende voorwaarden voldoen om deel te kunnen nemen aan de ZODIAK-studie:

• leeftijd tussen de 45 en 70 jaar;
• heeft kniepijn op meer dan de helft van de dagen;
• heeft geen knieprothese in de betreffende knie;
• heeft geen standscorrectie of kniedistractie ondergaan in de betreffende knie.

Wat houdt deelname aan het onderzoek in? uitklapper, klik om te openen

Screeningsfase

Om te zorgen dat we zoledronaat veilig en doeltreffend kunnen geven, proberen wij de juiste patiënten te selecteren. De patiënten die geïnteresseerd zijn in deelname aan het onderzoek, screenen we door middel van een vragenlijst, bloedonderzoek en röntgenfoto en MRI-scan van de knie. Bij een aanzienlijk aantal patiënten blijkt na de screening dat ze alsnog niet kunnen deelnemen aan het onderzoek.

Start van het onderzoek

In totaal selecteren we 86 patiënten voor deelname aan het onderzoek. De helft van de patiënten krijgt infusen met zoledronaat, terwijl de andere helft infusen met een onschuldige zoutoplossing (placebo) krijgt. We loten wie zoledronaat of placebo krijgt. Er wordt geen invloed uitgeoefend op de loting. Patiënten en onderzoekers weten niet of er zoledronaat of placebo wordt toegediend. De apotheker weet dat wel. Pas na afronding van de studie, maken we bekend welk infuus patiënten hebben gekregen. Deze procedure voorkomt dat de uitkomsten van de studie worden beïnvloed door kennis over de toegediende infusen. In noodgevallen verstrekken we deze gegevens eerder.

Duur van het onderzoek

Het onderzoek duurt twee jaar. Deelnemende patiënten krijgen in totaal vier keer een infuus. Daarnaast schrijven we voor de patiënten een dagelijkse supplement met calcium en vitamine D voor. Na de screening zijn er in totaal vijf bezoeken aan het ziekenhuis nodig. Om het effect van zoledronaat te onderzoeken, nemen we elke zes maanden (meestal op de dag dat patiënten een infuus krijgen), vragenlijsten af over pijn en functioneren. Ook noteren we of patiënten pijnstillers gebruiken en zo ja, hoeveel en welke. Elk bezoek duurt naar schatting twee tot drie uur. Tijdens elk bezoek wordt bloed geprikt.

Om het effect van zoledronaat op kraakbeenverlies te meten, maken we aan het einde van het onderzoek (twee jaar na het eerste infuus), opnieuw twee röntgenfoto’s en een MRI-scan van de knie. We vergelijken de resultaten van de patiënten die zoledronaat en zoutoplossing hebben gekregen, om te onderzoeken of zoledronaat een effectief medicijn is om kraakbeenverlies en pijn door knieartrose te remmen.

Reiskosten voor bezoek aan het UMC Utrecht met betrekking tot de ZODIAK-studie, worden vergoed.

Wie zijn de onderzoekers? uitklapper, klik om te openen

Het onderzoeksteam bestaat uit:

Hoofdonderzoeker

Dr. S.C. Mastbergen, associate professor

Uitvoerend onderzoekers

Dr. R.J.H. Custers, orthopeed

Onderzoeksverpleegkundige

Mevr. K.A.L. Schrijvers-te Brake, onderzoeksverpleegkundige

Door wie is het onderzoek gefinancierd? uitklapper, klik om te openen

Het UMC Utrecht heeft dit onderzoek geïnitieerd en opgezet. Het onderzoek is mogelijk door een bijdrage van ZonMW en het Reumafonds.

Geïnteresseerd in deelname? uitklapper, klik om te openen

U kunt zich niet meer aanmelden voor dit onderzoek. 

Contact uitklapper, klik om te openen

Hebt u vragen over het onderzoek? Neem dan contact op met de betrokken researchverpleegkundigen via reumatologie-research@umcutrecht.nl of telefoonnummer 088 75 504 35.