Doel van het onderzoek uitklapper, klik om te openen

Dit onderzoek is de eerste stap naar een nieuwe methode om sneller en beter ontsteking van gewrichten te meten bij patiënten met handartrose.

Vroeger werd gedacht dat artrose vooral het gevolg was van slijtage van gewrichten. Tegenwoordig weten we dat ontsteking een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van artrose. Behandeling van de ontsteking zou schade aan gewrichten kunnen beperken. Echter, het meten van ontsteking bij artrose is vaak moeilijk.

Wat hield het onderzoek in uitklapper, klik om te openen

Er is een nieuw apparaat ontwikkeld om ontsteking in gewrichten beter te kunnen meten: de HandScan. De HandScan maakt gebruik van licht om ontsteking in de handen te meten. Dat gaat op een veilige, snelle en objectieve manier. De HandScan is al gebruikt om ontsteking van gewrichten te meten in patiënten met reuma (reumatoïde artritis).

In deze studie meten wij met de Handscan ontsteking van de gewrichten bij patiënten met artrose. Dit vergelijken we met de metingen bij patiënten met reuma. Ook zullen de metingen met de HandScan worden vergeleken met echografie van pols en vingers, en met gewrichtsonderzoek door een reumatoloog.

Patiënten uitklapper, klik om te openen

Aan het onderzoek hebben 50 patiënten met artrose en 50 patiënten met reumatoïde artritis meegedaan. Iedereen heeft een HandScan ondergaan, echo van de handen en polsen, en gewrichtsonderzoek door middel van lichamelijk onderzoek.

Ontstoken gewrichten uitklapper, klik om te openen

Er waren meer ontstekingen bij patiënten met reumatoïde artritis (18% van het totale aantal gescande gewrichten) dan met artrose (7% van het totale aantal gescande gewrichten). Dit verschil was groter dan verwacht. Het type gewricht dat vaak aangedaan was, is verschillend tussen artrose en reumatoïde artritis. Dit zagen we terug bij de HandScan waarden. Bij reumatoïde artritis waren er meer ontstekingen in de 1^e kootjes van de vingers (geteld vanaf de pols) en in de polsen. Bij artrose waren er meer ontstekingen in de 2^e en 3^e kootjes van de vingers (geteld vanaf de pols).

De invloed van kenmerken van artrose of reumatoïde artritis op de waarden van de HandScan uitklapper, klik om te openen

Met behulp van echo hebben we de invloed van kenmerken van artrose of reumatoïde artritis op de waarden van de HandScan kunnen onderzoeken. Bij beide ziektebeelden zien we dat voornamelijk vergroeiingen van het bot van invloed zijn op de waarden van de HandScan. Dat betekent dat we hiermee rekening moeten houden bij het interpreteren van waarden van de HandScan, als we deze willen gebruiken om de mate van ontsteking te bepalen.

Het gebruik van de HandScan bij artrose uitklapper, klik om te openen

Bij de patiënten met artrose vonden we een onverwacht laag aantal ontstoken gewrichten en een hoog aantal vergroeiingen van het bot (51% van het totale aantal gescande gewrichten). Hierdoor hebben we onvoldoende informatie om een goed oordeel te geven over de prestatie van de HandScan bij artrose. Desondanks kunnen we concluderen dat de HandScan net zo goed ontstoken gewrichten van vingers en polsen kan vaststellen als gewrichtsonderzoek door middel van lichamelijk onderzoek. Hoewel dit niet meteen een voordeel lijkt, is het belangrijk te realiseren dat het gebruik van de HandScan een paar voordelen heeft ten opzichte van gewrichtsonderzoek door middel van lichamelijk onderzoek: het uitvoeren van de HandScan is vele malen sneller, het kan uitgevoerd worden na een korte training en het geeft een objectieve waarde.

Het gebruik van de HandScan bij reumatoïde artritis uitklapper, klik om te openen

Bij reumatoïde artritis waren er minder botvergroeiingen (21% van het totale aantal gescande gewrichten) en waren er voldoende ontstekingen in de gewrichten om een goede uitspraak te kunnen doen over de prestaties van de HandScan. In 60% van de gewrichten werd door de HandScan terecht aangegeven dat er sprake was van ontsteking, wanneer er met behulp van de echo ontsteking werd aangegeven. In 89% van de gewrichten werd door de HandScan terecht aangegeven dat er géén sprake was van ontsteking, wanneer er met behulp van de echo géén ontsteking werd aangegeven. Dit is beter dan wanneer gewrichtsonderzoek met behulp van lichamelijk onderzoek werd gedaan: in dat geval werd er slechts in 46% van de gewrichten terecht aangegeven dat er sprake was van ontsteking en in een vergelijkbaar percentage (86%) terecht aangegeven dat er géén sprake was van ontsteking.

Stabiele waardes van HandScan uitklapper, klik om te openen

Ook hebben we in het onderzoek gekeken of de HandScan waardes stabiel zijn, door de HandScan zowel voor als na het uitvoeren van de echo te verrichten. We kunnen uit deze resultaten concluderen dat de HandScan metingen bij zowel artrose als reumatoïde artritis voor en na de echografie nagenoeg hetzelfde zijn.

Samenvatting resultaten uitklapper, klik om te openen

Bij patiënten met artrose kan de HandScan net zo goed ontstoken gewrichten van vingers en polsen vaststellen als gewrichtsonderzoek door middel van lichamelijk onderzoek. Meer onderzoek zal nodig zijn bij patiënten met artrose die een groter aantal ontstoken gewrichten hebben.

Bij patiënten met reumatoïde artritis lijkt de HandScan een betrouwbaar en objectief apparaat te zijn voor het meten van ontstekingen in de gewrichten van handen en polsen. Ondanks het feit dat kenmerken van de ziekte rond de gewrichten (bijvoorbeeld vergroeiingen van het bot) invloed blijken te hebben op de prestaties van de HandScan, is deze nog altijd beter dan gewrichtsonderzoek door lichamelijk onderzoek.

Wij danken alle patiënten hartelijk voor deelname aan het onderzoek! Alleen hierdoor is het mogelijk voor ons om dit soort onderzoek uit te voeren en we hopen hiermee uiteindelijk de zorg voor patiënten te kunnen verbeteren.

Deze tekst is tot stand gekomen in samenwerking met onze patiëntpartners.

Hebt u vragen?

Neem dan contact op met de onderzoeksverpleegkundigen via Reumatologie_klinischestudies@umcutrecht.nl.